Казкi (на белорусском языке)
Шрифт:
Яльмар плыў праз лес, праз нейкiя вялiкiя залы i гарады... Праплыў ён i праз той горад, дзе жыла яго старая нянька, якая песцiла яго, калi ён быў яшчэ малым, i вельмi любiла свайго гадаванца, i вось ён убачыў яе; яна кланялася, пасылала яму рукою паветраныя пацалункi i спявала харошанькую песеньку, якую сама склала i прыслала Яльмару:
Мой Яльмар, цябе ўспамiнаю,
Калi пад цянiсты прыходжу вяз.
Выказаць не магу, як жадаю
Убачыць цябе яшчэ хоць бы раз!
Цябе ў калысцы я калыхала,
Вучыла
I ў шчочкi i ў лоб цалавала,
Дык як жа мне цябе не любiць!
Люблю цябе, мiлы i радасны мой,
Хай будзе навекi i Бог наш з табой!
I птушкi падпявалi ёй, кветкi танцавалi, а старыя вербы варушылiся, як быццам Оле-Лукойе i iм апавядаў казку.
Серада
Ну i дождж лiў! Яльмар чуў гэты страшны шум нават у сне; калi ж Оле-Лукойе адчынiў акно, аказалася, што вада стаяла на ўзроўнi падаконнiка. Цэлае возера! Затое да дома прычалiў цудоўнейшы карабель.
– Хочаш праехаць, Яльмар?
– спытаў Оле.
– Пабываеш ноччу на чужой зямлi, а ранiцай - зноў будзеш дома?
I вось Яльмар, па-святочнаму прыбраны, апынуўся на караблi. Надвор'е тут жа праяснiлася, i яны паплылi па вулiцах, каля царквы - вакол было адно суцэльнае возера. Нарэшце яны адплылi так далёка, што зямля зусiм знiкла з вачэй. Высока ў паднеб'i ляцелi буслы; яны сабралiся ў далёкiя цёплыя краiны i ляцелi доўгай чарадой, адзiн за адным. Яны былi ўжо некалькi дзён у дарозе, i адзiн з iх так стамiўся, што крылы амаль не слухалiся яго. Ён ляцеў ззаду, а потым адстаў i пачаў апускацца на сваiх аслабелых крылах усё нiжэй i нiжэй, вось калыхнуў iмi яшчэ разы два, але... дарэмна! Хутка ён зачапiўся за мачту карабля, слiзгануў i - бах!
– звалiўся прама на палубу.
Юнга падхапiў яго i пасадзiў у птушнiк да курэй, качак i iндычак. Бедалага бусел стаяў i панура аглядаўся.
– Бач якi!
– сказалi куры.
А iндыйскi певень надзьмуўся, як толькi мог, i спытаў у бусла, хто ён такi; качкi ж падалiся назад, падпiхваючы адна адну крыламi, кракалi: "Дур-рань! Дур-рань!"
I бусел расказаў iм пра гарачую Афрыку, пра пiрамiды i страусаў, якiя носяцца па пустынi з хуткасцю дзiкiх коней, але качкi нiчога не зразумелi i зноў пачалi падпiхваць адна адну:
– Ну цi не дурань ён?
– Канечне, дурань!
– сказаў iндыйскi певень i сярдзiта забубнiў. Бусел змоўк i пачаў думаць пра сваю Афрыку.
– Якiя ў вас цудоўныя тонкiя ногi!
– сказаў iндыйскi певень - Пачым аршын?
– Крак! Крак! Крак!
– закрычалi смешныя качкi, але бусел як бы i не чуў.
– Маглi б i вы пасмяяцца з намi!
– сказаў буслу iндыйскi певень.
– Вельмi цiкава! Ды куды гэта, думаю, вельмi нiзка для яго! Увогуле, нельга сказаць, каб ён вылучаўся кемлiвасцю! Што ж, будзем самi весялiцца!
I курыцы квакталi, качкi кракалi, i гэта страшна забаўляла.
Але Яльмар падышоў да птушнiка, адчынiў дзверцы, павабiў бусла, i той выскачыў да яго на палубу, - ён паспеў ужо адпачыць. I вось бусел як быццам пакланiўся Яльмару ў знак удзячнасцi, узмахнуў шырокiмi крыламi i паляцеў на поўдзень. А куры закудахталi, качкi закракалi, iндыйскi ж певень так надзьмуўся, што грабеньчык у яго налiўся крывёй.
– Заўтра звараць з вас булён!
– сказаў Яльмар i прачнуўся зноў у сваiм маленькiм ложку.
Слаўна пападарожнiчалi ноччу яны з Лукойе.
Чацвер
– Ведаеш што?
– сказаў Оле-Лукойе.
– Толькi не палохайся! Я зараз пакажу табе мышку!
– I праўда, ён трымаў у руцэ цудоўную мышку. Яна прыбегла запрасiць яго на вяселле!
– Дзве мышкi збiраюцца сёння ноччу пажанiцца. Жывуць яны пад падлогай у кладоўцы тваёй мацi. Выдатнае памяшканне, кажуць.
– А як жа я працiснуся скрозь маленькую дзiрачку ў падлозе?
– спытаў Яльмар.
– Ах, павер мне!
– сказаў Оле-Лукойе.
– Ты ў мяне станеш маленькiм.
I ён дакрануўся да хлопчыка сваёй чароўнай спрынцоўкай. Яльмар раптам пачаў памяншацца, памяншацца i нарэшце стаў як пальчык.
– Цяпер можна будзе пазычыць мундзiр у алавянага салдацiка. Я думаю, гэты ўбор падойдзе: мундзiр жа так упрыгожвае, ты ж iдзеш у госцi!
– Ну добра!
– згадзiўся Яльмар, пераапрануўся i стаў падобным на ўзорнага алавянага салдацiка.
– Цi не жадаеце сесцi ў напарстак вашай матулi?
– сказала Яльмару мышка. Я буду мець гонар адвезцi вас.
– Ах, няўжо вы самi будзеце турбавацца, фрокен!
– сказаў Яльмар, i вось яны паехалi на мышынае вяселле.
Праслiзнуўшы ў дзiрачку, прагрызеную мышамi ў падлозе, яны трапiлi спачатку ў доўгi вузкi калiдор, тут якраз толькi i можна было праехаць у напарстку. Калiдор быў ярка асветлены гнiлушкамi.
– Дык жа цудоўны пах?
– спытала мышка-вазнiца.
– Увесь калiдор змазаны салам! Што бывае лепшым?
Нарэшце дабралiся i да самой залы, дзе адбывалася вяселле. Дарэмна, перашэптваючыся i перасмейваючыся памiж сабой, стаялi ўсе мышкi-дамы, а налева, закручваючы лапкамi вусы, - мышкi-кавалеры, а пасярэдзiне, на выедзеным кавалачку сыру, узвышалiся самi жанiх i нявеста i страшна цалавалiся ва ўсiх на вачах. Што ж, яны былi заручаны i рыхтавалiся пажанiцца.
А госцi ўсё прыбывалi i прыбывалi; мышы ледзь не душылi адна адну, i вось шчаслiвую парачку адцiснулi да самых дзвярэй, так што нiкому больш нельга было нi ўвайсцi, нi выйсцi. Зала, як i калiдор, уся была змазана салам; другiх пачастункаў не было; а на дэсерт гасцей абносiлi гарошынай, на якой адна сваячка маладых выгрызла iх iмёны, а больш правiльна - усяго першыя лiтары. Дзiва, ды i толькi!
Усе мышы аб'явiлi, што вяселле было цудоўнае i памяць застанецца аб iм надзвычай прыемная.