Мроi Багны
Шрифт:
Я жо ведала, што адбылося. У агульных рысах. Напярэдадн бунту ва нверстэце Славеснасц арыштавал аднаго старога прафесара. Крамола, ананмны данос. Прафесара звал Дам'ян Росца. Сташак наведва ягоныя лекцы. На наступны дзень шкаляры не пайшл на занятк. Яны сабрался ля будынка нверстэта запатрабавал, каб да х выйша Настанк Флосафа. Рэктар, накш кажучы. Шкаляры хацел, каб ён заступся за прафесара перад уладам. Рэктар, ясная рэч, не выйша. Тады хтосьц натопе закрыча, што Настанк Флосафа тут нчога не вырашае, трэба сц гутарыць з Намеснкам. яны пайшл. Усм натопам. Ужо па дарозе да х далучылся
Расправы над удзельнкам бунту шл поным ходам. Многя был кнуты астрог. Некаторым пашанцавала яшчэ менш. х абезгалоленыя целы ляжал безыменных могльнках, засыпаныя вапнай, а галовы гнл на догх драляных тычках пасярод Гарматнай плошчы. Над м кружылася груганнё, а нзе стаял стражнк з внтокам наперавес. Яны дзяжурыл тут дзень ноч, змяняючы адзн аднаго - каб сябры ц сваяк кагосьц з пакараных не здумал потайк прабрацца на пляц сарваць галаву з тычк. Я пазбягала гэтага месца. Мне раблася млосна ад смуроду смерц, ад выгляду гнлой разадранай плоц, насаджанай на калы. Але больш за сё я баялася пазнаць уласнага брата адным са стражнка, якя аховал плошчу.
Сташак прапа. У карчме яго больш не бачыл, яго здымная кватэрка студэнцкм квартале таксама пуставала. Дзе ён што з м, я не ведала. Мажлва, ён астрозе. Альбо яго застрэлл падчас закалота. А мажлва, ён там, на Гарматнай. Кормць крумкачо... Халера!.. Гэта нявызначанасць звадзла мяне з розуму. Балазе Каначык н аб чым не здагадвася. накш дано бы выкну мяне на вулцу за сувяз з крамолай... Я спрабавала жыць, як жыла засёды. Шторанцы я сядала омнбус ехала на працу. Увечары я вярталася дадому, клалася на тахту мочк маллася, гледзячы цемру - за сябе, за Сташака. Усё, што мне заставалася, гэта малцца.
Астрог
Вежы Вльскага астрога звышаюцца на пустцы за гарадской ускранай. З аднаго боку турэмных будынка ляжыць рапсавае поле, з другога - рэйкавая дарога, па якой пазуць абшытыя свнцом вагоны, гружаныя самерытавым стрыжням. Дарога пачынаецца далёка на подн, каля жалезных млыно, працнаючы ледзь не палову Кантынента, цягнецца да паночна-заходняй мяжы далей - у Дуумврат Краны Братэрства. Гандаль дзе бойка, хаця Савет Наглядчыка незадаволены - апошнм часам даходы пачал падаць...
Ахонк астрозе весь час мяняюцца. Той, што прывё арыштанта дапросную, таксама з новапрыбылых. вдавочна, не з тутэйшых. Алех Валога дапытлва аглядвае прысадзстую постаць турэмшчыка, яго цёмныя блскучыя, быццам намасленыя, валасы шыракаскулую фзяномю з дагаватым вачыма колеру ляснога арэха. Усходня фемы?
– Як зваць?
– цкавцца Валога.
– Кходз, Ваша Благароддзе, - з гатонасцю выпальвае турэмшчык.
– Кходз Галт. Нумар трыста шаснаццаць-семдзесят.
– Маладзец, - у тон яму адказвае Валога.
Так ёсць - з усходу. Бач ты, акцэнт як рэзк. На бхала - ураджэнца усходнх правнцый - ганарлвыя рамейцы глядзяць, як на смецце. Пакуль сам не загрымяць у вязнцу альбо на плаху. Напрост у лапы гэтым брудным дзкунам. Бхалы з задавальненнем дуць у каты турэмшчык. Але, жыццё часам выкдвае жорсткя жартачк...
– Спадар Цхарык, можаце сц, - кажа Валога, звяртаючыся да начальнка турмы,
Той схляецца паклоне адчаканшы: "Слухаюся, Ваша Благароддзе", знкае за дзвярыма. Кходз Галт застаецца. Яму не давал загаду сыходзць. Значыць, ён тут яшчэ спатрэбцца. На яго шыракаватым аблччы з'яляецца нялоная смешка. Ён незаважна намацвае атаматычны хлыст у сябе на поясе. Кходз ведае - зараз пойдзе пацеха. Гэты Шпег у чорным кцел выглядае раззлаваным не на жарт, а арыштант паводзць сябе занадта нахабна - вунь яго, турэмшчыка, аблая апошнм словам, пакуль той валок яго па калдоры. Ну нчога, братка, зараз будзем таньчыць...
У дапроснай змна - кал Валога гаворыць, ля ягоных вусна збраюцца аблачынк пары. Сцены памяшкання пафарбаваны брудна-зялёны колер. За закрачаным акенцам снеюць рання змовыя прыцемк. Пад столлю за жалезнай сеткай патрэсквае лямпа, залваючы пакой пыльным, рассеяным святлом. Некаторы час Валога сядзць мочк, барабанячы пальцам па кра стала. Стальнца, льсняная ад бруду, спярэшчана сеткай дробных драпн. Падобна на ваенную карту. План наступу. Зрайск Халфат супраць Дуумврату. Цкава, а дзе тут Царгорад?.. Ладна, зараз не пра тое. Валога пераводзць позрк на арыштаванага. Той сядзць, балансуючы на хсткм крэсле па той бок стала. Рук скаваныя кайданкам за спнай. На твары свежыя кровападцёк. Кашуля разадрана запэцкана крывёй. Убогае вдовшча.
– Вэл Йорхас. Грамадзянн першай катэгоры, - з расстанокай прамаляе Валога.
– Амнсцраваны. Луннчка. Гандлёвыя перавозк.
Арыштант квае.
– ? Што не так?
– гаворыць ён, дзёрзка таропшыся на Валогу.
Той тольк крыва смхаецца. Ды сё не так, Йорхас. Пачынаючы ад твайго мейка заканчваючы гэтым самым перавозкам. Вядома, што там за "перавозк". Памежная Луннчка - горад кантрабандыста. Цягнуць усё - ад футра пакаштоных камянё да збро самерытавых стрыжня. Намеснк ведае. Але нчога не робць. Дакладней, час ад часу ладзць паказальныя арышты. Чыста для справаздач у Цытадэль. Кантрабандысты яму не замнаюць. Якраз наадварот. Галонае - правльна см распарадзцца. Зрэшты, зараз не пра тое.
– Хто куратар?
– пытаецца Валога. Вось так, проста лоб.
Арыштант пацскае плячыма.
– Куратар чаго? Свяшчэннай спальн? Не ведаю такх.
х позрк сустракаюцца перакрыжоваюцца, як зрайскя ятаганы. Валогу адразу робцца нятульна. Гэтая чарната хнх вачах засёды робць на яго непрыемнае ражанне. Глядзш, як чорту ... Кажуць, быццам у х мяняецца колер вачэй пасля смерц. Так гэта ц не, Валога не ведае. Не выпадала яшчэ зазрнуць у вочы мёртваму рамейцу.
– Дзе Вочак?
– пытаецца Валога.
Арыштант узнмае вочы да стол.
– У лесе, напэна, - прамаляе ён глыбакадумна.
– Альбо пол. Дзе м яшчэ быць, вачкам вашым?
Валога з слай ляпае далонню па стале.
– Не трэба прыкдвацца дыётам, Йорхас, - ён адчыняе шуфляду стала, выцягвае адтуль парабелум са сплаваным нумарным знакам кладзе яго на стальнцу.
– Як ты гэта патлумачыш?
– Не маё, - адказвае той абыякава.
– З гэтага ствала был застрэлены двое панаважаных. Якя мусл арыштаваць аднаго небяспечнага крамольнка. Незабаве пасля беспарадка на Трымфальнай, - паведамляе Валога. Кожную фразу ён прагаворвае павольна з расстанокай - так звычайна гавораць з ншаземцам альбо са слабым на галаву.