Мроi Багны
Шрифт:
– Вашыя калег? Прымце спачуванн, - адказвае арыштант.
– Горш. Гэта был людз з асабстай аховы Намеснка. Улп ты, Йорхас.
– Вось заладз, камандзр. Не ведаю я някх крамольнка, - спакойна прамаляе арыштант.
– наогул. Я буду даваць паказаньн тольк прысутнасц начальнка службы бяспек Правнцы.
Валога скдвае брыво. Ого, якя размовы пайшл.
– Начальнка табе?
– пытаецца ён з роняй.
– А чаго адразу не Намеснка? Магу арганзаваць адыенцыю. Але май на вазе, з крамольнкам яго размова кароткая. Уласнаручна галаву адкруцць на тычку нацягне. Любць ён гэтую справу.
–
– Спёкся твой начальнк. Турнуць яго хутка за распусту ганебныя сувяз. А гутарыць ты будзеш са мной.
Арыштант мачыць. Валога падымаецца з-за стала пачынае расхаджваць па дапроснай, заклашы рук за спну. Арыштаваны сочыць за м спадылба.
– Йорхас, у цябе месцам жыхарства значыцца Луннчка. Ты сталцы што раб?
– пытаецца Валога.
– Ды вось, прыеха да цётк Сорэкс у вясёлы дом, - адказвае той, хмылячыся.
Валога смхаецца.
– Як, падчас бунту?
– кажа ён з недаверам.
– Ну, а што? У вас бунт, а ёй свежых дзевак завезл, - арыштант выдае непрыстойны смяшок.
– Кажуць, усе нявннцы. Ага, ведаем такх. За падвойную цану дуць.
Валога квае.
– Маеш рацыю, Йорхас. Хто ж х не ведае. Нявннцы драныя.
Ён заходзць арыштанту за спну, бярэ яго за валасы з усёй слы б'е тварам аб стол. Турэмшчык Кходз пачынае гучна ржаць, але сустрэшыся позркам з Валогам, адразу ж змакае. Арыштант больш не смяецца. Закнушы галаву, ён спрабуе спынць кро, якая льецца яго з носу капацць з падбароддзя на кашулю. Выцерц твар ён не можа, бо рук яго кайданках.
– Дзе Вочак?
– пытаецца Валога.
– Ты лягчэй давай, канторшчык, - кажа арыштант.
– Не ведаю я някх Вочака.
– Увечары пасля расстрэлу плошчы ты чым займася?
– пытаецца Валога.
– От жа, прыста, як лайно да падэшвы. Не ведаю я! Не помню!
– выкрыквае арыштант.
– Веру, што не помнш, - уздыхае Валога.
– А кал памяць асвяжыць?
Валога падае знак турэмшчыку. Той тольк таго чакае. Усмхаючыся, Кходз наблжаецца да арыштанта, прысталяе атаматычны хлыст да ягонай шы нацскае на спуск. Чуецца трэск, арыштант у сутаргах валцца на падлогу. Цела яго выгнаецца дугой, на вуснах выступае пена. Курчы дожацца з пахвлны, потым арыштант зацхае. Аблчча яго робцца шэрым, як пергамент, дыханне ледзь чутна, але ён у понай прытомнасц. Малайчына, Кходз. Кал б удар бы крыху мацнейшы, арыштант бы папросту самле, а гэтага нам не трэба. Валога схляецца над м цярплва патарае сваё пытанне:
– Дзе Вочак?
– дз к чорту, - хрыпць той.
Валога адступае. Квае турэмшчыку. Кходз, не перастаючы смхацца, падыходзць да чалавека, распасцёртага на падлозе, з размаху б'е яго ботам пад рэбры. Пытальна глядзць на Валогу. Той мачыць. Тады турэмшчык наносць яшчэ адзн удар. яшчэ.
– Досыць, - кажа Валога.
– Як скажаце, начальнк, - адказвае Кходз бадзёрым голасам.
Мажлва, ён паводзць сябе занадта развязна прысутнасц агента Тайнай Канцыляры. Але сёння можна. Сёння яны, Шпег турэмшчык, адным войску. Правнцыя супраць метрапол. Стоячы поруч, яны з пагардай пазраюць на чалавека, як курчыцца на падлозе, спрабуючы глынуць паветра.
– Вэл, даражэньк.
– Шпег, ты кайданк здым, а? А то жо рук апруцянел, - цха гаворыць арыштант.
– Што? Я не расчу, - адказвае Валога, прыклашы далонь да вуха.
– Я горад дрэнна ведаю. Вулцу не назаву. Але магу паказаць. дом, кватэру. Там яны хаваюцца, - кажа арыштант. Голас яго гучыць слаба.
– Вось гэта правльна. Адразу б так, - ухвальна гаворыць Валога.
– Не здумай тольк хлусць мне, Йорхас. накш гутарыць будзеш ужо не са мной, а асабста з Намеснкам. А Намеснк наш чалавек сур'ёзны, сам ведаеш. З капустай зварыць на сняданак з'есць.
Апошнюю фразу Валога прамаляе на семгальскай мове. Усё рона гэты рамеец не зразумее. Усе яны аднолькавыя. Жывуць тут па дзесяць гадо, але не ведаюць ан слова з тутэйшай мовы
– Падавцца. Кайданк здым, - адказвае арыштант
Глядз ты, зразуме усётк.
– Кходз, давай ключ, - кажа Алех Валога.
Хутка ж ён зламася. Мы ж, лчы, яшчэ не пачынал. Зрэшты, чалавек, як прайшо Фарнагск Астрог самерытавыя шахты, выходзць на волю жо зламаным. абмежаваным у правах. Вэлу Йорхасу яшчэ пашанцавала, трап пад амнстыю. Але амнсцраваны - не значыць апраданы. З'яляцца Царгорадзе яму забаронена пад пагрозай арышту. Вось ботаецца Луннчцы, як гэта самае палонцы. сядзе бы сабе цха, дык не, з крамольнкам звязася. Крэцн, што тут скажаш.
Турэмшчык Кходз рыком паднмае арыштаванага з падлог. Шчокаюць кайданк. Вэл Йорхас, лаючыся напаголасу, расцрае знямелыя запясц. Алех Валога кдае безуважлвы позрк на хранометр. Спяшацца няма куды. Наперадзе ноч.
Аблава
У тую ноч я прачнулася ад таго, што над нашай вулцай запалл электрычны пражэктар на рухомай мачце. Такя пражэктары мелся кожным квартале Вльска, ключал х тольк падчас надзвычайнага становшча. Дзесьц далечын ранула срэна. Потым пачулся рэзкя свстк жандара. Аблава. Пасля расстрэлу плошчы прайшло жо больш за тыдзень, але паляванне на мяцежнка усё яшчэ працягвалася. Уначы чулся свстк вокрык каманд, а дзень па вулцах горада раз'язджал, грукочучы, сталёвыя фургоны з кратам на вокнах. У такх фургонах перавозл арыштанта - каго астрог, а каго на Гарматную, груганню на пацеху.
Я ляжала, гледзячы цемру. Па сценах стол з перыядычнасцю некальк хвлн прабяга прамень пражэктара. Потым я пачула, як зарыпел ваходныя дзверы, калдоры штосьц зашастала. У нашым бараку мелся дзве кватэры, злучаныя агульным калдорам, вонкавыя дзверы звычайна не зачынялся. Маёй першай думкай было - пэна, сусед-забулдыга вярнуся дадому. Зараз пачне ламцца да сабе кватэру, лаючы жонку апошнм словам. Потым будзе калатнеча крык. Потым яны памрацца лягуцца спаць. х звычайная мпрэза... Хвлны йшл, але з-за дзвярэй не данослася ан гуку. У калдоры панавала грабавая цшыня. Памёр ён там, ц што?