Мроi Багны
Шрифт:
Сташак праводз мяне да рэйкавай дарог, там мы з м развталася. У свой барачны квартал я яго не павяла. Не хацела паказваць, як мы жывём. У той вечар я дога не магла заснуць. Ляжала на тахце, успамнаючы нашу сённяшнюю гутарку. Усё, што гавары Сташак, было правльна. Дзна, але ён услых прамов менавта тое, аб чым я сама весь час разважала. Тольк мяне бы не атрымалася выказаць свае думк так прыгожа складна. Усётк Сташак вучоны шкаляр, а я грубая неадукаваная дзека. Аднак мыслм мы з м абсалютна аднолькава. Ойген Блажэнны, гэта ж трэба. Звар'яцець, каб зразумець рамейца. Яшчэ чаго. Не жадаю я х разумець.
– -----------------------
* Тут Атарку зно натхнл Взантыйскя беспрадзельшчык. Падобныя законы х сапрады был. Неймаверна, гэтыя людз забаранял нам...добра, добра не будзем.))
** Народны Вяшчальнк - абсалютны аналаг VE ('Фолькс-Эмпфенгер'), прапагандысцкай плявузгалк, якая выкарыстовалася адной заходняй кране першай палове 20 ст.
Свята
Наблжалася зма. Дн карацел, ночы раблся сё больш глухм цёмным. На Абшарах Цемры за скалстым выспам нараджался лютыя сверы, веял з-за мора, выхалоджваючы зямлю. У Месяц Знчак - Ноэмврыас па-рамейску - Паночнае Мора робцца ледзяным чорным, як свнец. У цёмных гротах Захавальнка Сно, каля самага краю зямл, зараджаюцца штормы буры, а дэманы глыбнь падымаюцца на паверхню, асядлашы вадзяных конка з пенным грывам, носяцца па-над морам нетаймаванай кавакальдай, гонячы перад сабой равучыя валы. З выццём енкам абрынаюцца яны на пясчаны бераг разбваюцца аб камян хвалярэза, рассыпаючыся на мрыяды халодных пырска - а з берага глядзяць на мора хмурныя, пустынныя выдмы...
Потым прыйшла зма, пачался святы. Першае Аб'яленне Вышняга. Дзень Уз'яднання адзначася тольк Паночнай Правнцы. Аб'яленн Вышняга святкавался ва сёй мперы. У гэтыя дн працаваць не належыла. Людз мусл наведваць урачыстыя мшы храмах бавць час ва лонн сям'. З нагоды свята на плошчах гарадскм садзе ладзлся крмашы гулянн. Там гучала музыка, можна было нават патаньчыць. Гэта дазвалялася. Пад забаронай был тольк семгальскя музычныя нструменты. Трохструнныя скрыпк, якя народзе звался 'балотным'. Жалейк з рогу бяросты. Колавыя лры з маркотным галасам, падобным на плач. Маленькя дуды, якя выраблял з казных шкур прыгожвал кветкам каляровым стужкам. Усё гэта было па-за законам. Спакваля жыхаро Правнцы прывучал да рамейскх трысняговых флейт, лютня цытра. Я так не здолела х палюбць. Музыка рамейца, не пазбаленая пэнай прыгажосц гармон, засёды здавалася мне нейкай дзнай, чужой...
Сташак не бы аматарам вулчных гуляння, я пацягнула яго на крмашовую плошчу ледзь не слком. Ну сапрады, нельга весь час плеснець над кнгам. Народу на плошчы было няшмат, але мяне гэта тольк зрадавала. Не люблю таканны. На зацярушанай снегам брукаванцы стаял шапк з востраканцовым дахам прылакам, аздобленым яловым галнкам лхтарыкам з рознакаляровым шкельцам. Побач на вуголл смажыл мяса каштаны, у вялзным чане размешвал падагрэтае вно. Пасярод плошчы вулчны музыка гра на лютн, каля яго паколам стаял людз, некальк пар таньчыл.
Я бачы вока, лсу зайца,
Яны скакал вакол карча... *
Спачатку мы са Сташакам купл па прыгаршчы гарачых каштана, густа перасыпаных соллю, потым я павалакла яго да шапка з таварам для паненак. Я дога разглядвала прылавак нарэшце купла кавалак
Вакол пня дубраве цёмнай
Таньчыл заяц, лса вок...
– Стах!
– пачула я сябе за спнай.
Я азрнулася. Ян. На м была цывльная вопратка - падшываная куртка наросхрыст, суконныя нагавцы змовыя чаравк, давол стаптаныя. Пэна, у казармах дал выходны з нагоды свята. Без унформы ён выгляда, як звычайны маладзён з прадмесця. мяркуючы па см, бы добра паддаты.
– Вось, чорт...
– сказала я адвярнулася.
– Стах, я каза табе - не лезь да маёй сястры. Каза табе, так?
– крыча Ян. Язык яго трох заплятася.
– Ян, супакойся, - цха сказа Сташак.
– Лта, хадзем дадому!
Ян схап мяне за руку рэзка развярну тварам да сябе. Я выразна адчула карамельны пах "палёнк" - пойла са спрытусу, злёгку разведзенага вадой зваранага з цынамонам, мберцам паленым цукрам. Упадабаны напой стражнка. Кслай чарвкай яны грэбуюць, чарвку жлукцяць тольк прапойцы.
– Чорт, ды ты вусцлку. Бачыла б цябе мац. Яна бы з сораму згарэла, - гаварыла я, спрабуючы яго адштурхнуць.
Мне сапрады было сорамна. Я гатова была скрозь зямлю правалцца. На нас ужо пачал азрацца.
– Лта, цябе павесяць праз яго! Ты хоць ведаеш, хто ён так? Хто ён? Ведаеш?
– выкрыква Ян, цягнучы мяне з плошчы.
Спрабуючы адбцца, я рэшце паслзнулася на козкх камянях пала, моцна выцяшыся аб брукаванку. Потым Сташак каза, што яму падалося, быццам Ян мяне штурхну. Ён зраб крок да Яна зя яго за канер.
– Слухай, лайно малое. Стражнк чорта. Так смелы без унформы?
– прагавары Сташак. Ён нават лаяцца як след не ме.
Ян глядзе на яго знзу верх. Сташак бы вышэйшы за Яна старэйшы на чатыры гады.
– Што, крамольнк? Хочаш па-мужчынску? Ну давай па-мужчынску. Ц ты мужадзева?
– гавары Ян, хмылячыся.
– Ачмурэл вы абодва, ц што? Сунмцеся!
– крыкнула я з адчаем.
Але мяне жо не чул. Учапшыся адзн аднаму вопратку абменьваючыся кухталям, яны знкл за шэрагам шапка, якя атачал плошчу.
– Халера...
Я паднялася на ног, абтрэсла ад снегу спаднцу не зважаючы на боль выцятай шчыкалатцы, таксама кнулася за шапк. Пакуль я дабегла, ужо сё скончылася. Ян сядзе на брукаванцы, прыхнушыся да шапка, прыцска да твару камяк снегу. З носу яго цурком ллася кро. Побач стая Сташак, костачк пальца на яго правай руцэ был абдзёртыя. Шчыра кажучы, першым мам пачуццём было здзленне. Не чакала такога ад Сташака...
– Лта, прабач, - прагавары ён, зрнушы на мяне.
Я пакруцла галавой.
– Нчога, Сташак. мпрэза скончылася. Дзякуй за дзел.
Я схллася над братам.
– Ян, дай дапамагу, - сказала я.
Той адмахнуся.
– Адчапся. Я сам.
Ён падняся, трымаючыся за шапк. Я бачыла, што ён ледзьве стаць на нагах. Пэна, кал б ён бы цвярозы, Сташак бы з м не справся. Бакавым зрокам я заважыла патруль з трох стражнка. Яны накровался напрост да нас. Тольк гэтага яшчэ не хапала...