Мроi Багны
Шрифт:
Патрульныя
Кал сё было скончана, мы выйшл з-за невялчкага звышша, якое служыла нам сховшчам, спусцлся да прасёлкавай дарог. Лёгкая двухмесная машына-"псла" з адкрытым верхам стаяла каля збочыны, паднятая на дамкрат. Побач валялася адкнутае бок кола. Мы натрапл на патрульных, кал прадзрался скрозь зараснк пазучага хвойнку здож лн дзюн. Вайсковая машына, якая наблжаецца, звычайна выдае сябе ляскам гудам рухавка, але гэтым разам мы х не пачул. Напэна, здарылася нейкая паломка, патрульныя заглушыл рухавк занялся наладкай. Нават кал яны перагаворвался памж сабой, шум мора строкат Цёрну скрадвал х галасы.
Выйшашы на пагорак, мы сутыкнулся
Адзн з патрульных бы нежывы. Ён ляжа тварам унз упоперак дарог, усё яшчэ сцскаючы руцэ внтоку. Друг з хрыпам курчыся каля збочыны, сутрагава чапшыся пальцам канер унформы. Такую ж унформу зямлстага колеру нас мой брат, кал служы ва нутраных войсках. Патрульны ляжа, адкнушы галаву, з яго носу горла цякла кро. Ён часта цяжка дыха. З кожным уздыхам вакол яго рота скпала ружаватая пена, у раструшчанай грудной клетцы спела хлюпала.
Не звяртаючы някай уваг на параненага, Хлуск падышо да забтага жанера. Для пэнасц штурхну яго раз-друг. Пераканашыся, што ён мёртвы, Хлуск нахлся асцярожна пацягну за ствол внток. Пальцы патрульнага звяло перадсмяротнай сутаргай, рука мерцвяка сцскала зброю, як абцугам. Пасля некалькх нядалых спроб Хлуск падняся на ног прыняся лупць пяткай па мёртвых пальцах жанера, мкнучыся пры гэтым не зачапць курок. Я мочк глядзела на яго. Хлуску гадо шаснаццаць, а можа, нават менш, але жо зразумела, што прыгажуна-мужчыны з яго не атрымаецца. Ён маленьк худы, з капою рудых валасо, якя спадаюць на глыбока пасаджаныя бледна-зялёныя вочы. Аблчча яго не надта прывабнае - лоб шчок пакрыты рабацннем, быццам яму сыпанул твар дробнай грэчкай, рот вялк, а нос крпаты. Апроч таго, ён амаль няспынна хмылцца, агаляючы дробныя няроныя зубы, што зусм не дадае яму прыгажосц. Але наогул ён сланы. Давол сланы. А да ягоных дзвацтва я жо прыцярпелася.
Здолешы, нарэшце, расцснуць пальцы забтага, Хлуск з радасным смяшком выхап внтоку з рук мерцвяка закну яе сабе за спну. Затым ён падышо да машыны, якая стаяла ля збочыны, перахлшыся цераз борт, прыняся з засяроджаным выглядам вышукваць нешта памж сядзенням. Я перавяла позрк на параненага. Ствол внток маёй руцэ бы трох цёплы пасля няданяй стралянны. У ёй яшчэ заставался зарады. Гэта была "вужнца", рамейская шасцзарадная внтока з ручным затворам. Пасля кожнага стрэлу неабходна было перасоваць затвор, каб накраваць у ствол чарговы патрон. Атаматычныя штурмавыя внток Семгалене амаль не сустракался. Паднёцы не выкарыстоваюць хуткастрэльную зброю на тэрыторы правнцый. Кал, вядома, не абвешчана ваеннае становшча. Патрульны хрыпе, захлынаючыся крывёй. Я перасунула затвор прыставла рулю да яго галавы. Потым я нацснула на спуск. Пачушы стрэл, Хлуск падскочы ад нечаканасц таропся на мяне. Яго зелянявыя вочы паблсквал з-пад рудых пасма.
– От навошта было, га?
– незадаволена сказа ён.
– Адно патроны марнаваць. Ён бы так памёр.
Я тольк пацснула плячыма. Абодва патрульныя был семгальцам. У рамейца бранзаватае адценне скуры чорныя, як смала, валасы. У гэтых двах валасы был светлыя, амаль белыя.
Хлуск тым часам вывалак з-пад сядзення дзве скураныя сумк з патронам. Потым зно зазрну у машыну пошуках другой внток. Агнястрэльная зброя была Братчыка на вагу золата. Пакуль Хлуск важдася каля машыны, я паднялася на пясчаны грэбень наблзлася амаль ушчыльную да Цёрну. Ён цягнуся здож усяго збярэжжа. Густая сетка, сплеценая з жалезных нтак сеяная вострым шыпам. Па Цёрне верх нз бегл сня агеньчык, якя трашчал. Гук бы так, быццам гарэла сухое галлё. У Цёрне талася смерць. Варта было тольк дакарнуцца да жалезных нтак, як цела пачынала курчыцца вар'яцкх скоках, скура чарнела, вочы скпал вачнцах, плоць гарэла, агалялся костк. Цёрн выклка жах. Цёрн бы знакам улады Рамейскай мперы. Цёрн загароджва выхад да
У белых выдмах
Я не забылася на тыя часы, кал Цёрну яшчэ не снавала, выхад да мора бы вольны. Мы жыл рыбацкм селшчы сярод белых выдма хваёвых гаё. Мора было зусм блзка. дзень, ночы я чула яго дыханне. галасы марскх вятро у кронах прыбярэжных хвой. шэпты пяску дзюнах.
Я, Лта Сямшка, была старэйшай дачкой Дал Барыслава з Дольнай Зямл. Ян, мой брат, бы на тры гады малодшы за мяне. Наша мац была сапраднай прыморкай - шэравокая, са светлай скурай валасам белым, быццам выдубленым марской соллю. Я была зусм дзцём, кал памёр наш бацька, але я памятаю яго вельм добра - валошкава-сня вочы, русыя валасы моцныя загарэлыя рук, пакрытыя цёмным валаснкам. Ён бы ураджэнцам Разлогу, самага сэрца Каралества Семгален, дзе вялзныя каменныя гарады, глыбокя халодныя азёры саланыя га на стромкх грудах. У Дольную Зямлю яго прывяло каханне да маёй мац - хаця яна часта смяялася, кажучы, што закахася ён зусм не яе, а мора. Збольшага гэта было прадай.
Кал Ян бы маленьк, бацьк часцяком даручал мне прыглядаць за м, абавязак гэты бы зусм няцяжк. Я любла свайго брата. Часам пасля шторму мы двах блукал па беразе, вышукваючы скарбы, якя мора выкнула на пясок са свах нетра. Ракавнк мудрагелстай формы. Рознакаляровыя каменьчык, адшлфаваныя хвалям. Кавалачк дрэва з вычварнай разьбой аблупленай пазалотай - пэна, з фасада падводных палаца, якх жыве Марск Народ. Але асаблва каштоным был аскепк закамянелай дранянай смалы, якую мора ператварыла залацсты бурштын. Яны зхацел бурым багавнн, як россып маленькх сонца.
У спякотныя дн, якх у годзе было не так шмат, мы плавал моры на водмел кдался ваду з камянё хвалярэза. Над хвалярэзам кружылся нахабныя тлустыя чайк. Чаек мы пабойвался каб залагодзць, кармл х жытнм праснакам. Мы адломлвал ад хлеба маленькя кавалачк падкдвал х угору. Чайк праглынал х проста паветры. Часам мы хадзл гуляць у развалны старога форта хваёвым га. Гуляць у форце дзецям сурова забаранялася, бо там можна было незнарок звалцца сутарэнне, або саслзнуць у запонены вадой ро, як сё яшчэ бы досыць глыбокм. Але хто слуха гэтыя забароны? Вежы форта абваллся зарасл ажынам, праходы памж вежам, калсьц брукаваныя, парасл травой мохам. Форт атачала напаразваленая сцяна з рэшткам рова, злучанага з морам невялчкм каналам. Часам у ро заплывал цюлен з прадагаватым тулавам смешным кароткм лапам, падобным на лопасц вёсла. Яны лянва песцлся цеплаватай стаялай вадзе, падняшы над паверхняй блскучыя галовы з велзарным цёмным вачыма. Мы з братам сядзел на рунах сцяны кдал цюленям дробных рыбак.
Мы любл Дольную Зямлю, хво, выдмы. мора. Мы не перастал яго любць, нават кал загну наш бацька. Мора прывабла яго, яно ж адабрала ягонае жыццё. Аднойчы пасля шторму ён не вярнуся на бераг. Хвал выкнул на пясок абломк ягонай лодк. На наступны дзень бацьку знайшл каля хвалярэза. Мёртвым. Мора пашкадавала яго. Ягонае цела не пераламала аб камян, марскя стоты не абязвечыл яго аблчча. На твары яго застыла цхамрная смешка, здавалася, быццам ён спць. Мац не плакала. Я помню, як у ноч перад пахаваннем яна сядзела ля труны, сашчапшы пальцы рук гледзячы проста перад сабой. Яна была збялелая, як палатно, вакол яе вачэй ляжал глыбокя цен, але нводная слязнка не скацлася па яе шчацэ. Мы з Янам сядзел, абняшыся, на ложку, таксама не асмельвался плакаць. То было наша першае сутыкненне са смерцю горам. Пасля гэтага мы з братам больш не хадзл на хвалярэз.
Выгнанне
Пасля смерц бацьк нашае жыццё пачало развальвацца на частк. Але не з прычыны таго, што мац засталася адна з двума дзецьм на руках. Яна была яшчэ маладая поная сл. Яна мела краваць чонам з ветразем магла правцца з рыбалоным сеткам не горай за любога мужчыну. Вакол яе весь час круцлся жанх - галоным чынам маладыя дацы старыя халасцяк, якя вырашыл абзавесцся, нарэшце, сям'ёй. Але яна адпрэчвала сх. Мац кахала свам жыцц тольк аднаго чалавека - нашага нябожчыка бацьку, а ншыя был ёй непатрэбны. Яна была моцная, вельм моцная. Ёй хапла бы сл, каб адной выгадаваць нас з братам. Нас усх загубла ншае.