Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Shcheholevatyi Nikita

Had ik eenvoudig gezegd, ‘we zyn met ons dertienen, en…goeien avend verder!’ dan was ik van hem af geweest. (Gdybym po prostu powiedzial, ‘jest nas trzynastu i… dobranoc dalej!’ to bym sie go pozbyl; had ik eenvoudig gezegd – gdybym po prostu powiedzial, we zyn met ons dertienen – jest nas trzynastu, en…goeien avend verder! – i… dobranoc dalej! dan was ik van hem af geweest – to bym sie go pozbyl).

Maar door dat vragen en antwoorden werd het hoe langer hoe moeielyker – Frits zegt: hoe langs zoo moeielyker, maar dit doe ik niet – hoe moeielyker dus, om van hem verlost te worden. (Ale przez te pytania i odpowiedzi stawalo sie coraz trudniejsze – Frits mowi: coraz trudniejsze, ale ja tego nie robie – wiec coraz trudniejsze, zeby sie go pozbyc; maar door dat vragen en antwoorden – ale przez te pytania i odpowiedzi, werd het hoe langer hoe moeielyker – stawalo sie coraz trudniejsze, Frits zegt: hoe langs zoo moeielyker, maar dit doe ik niet – Frits mowi: coraz trudniejsze, ale ja tego nie robie, hoe moeielyker dus, om van hem verlost te worden – wiec coraz trudniejsze, zeby sie go pozbyc).

Aan den anderen kant moet ik ook weer erkennen dat ge dan dit boek niet hadt te lezen gekregen, want het is een gevolg van die ontmoeting. (Z drugiej strony musze tez przyznac, ze wtedy nie mialbys do przeczytania tej ksiazki, poniewaz jest to wynik tego spotkania; aan den anderen kant – z drugiej strony, moet ik ook weer erkennen – musze tez przyznac, dat ge dan dit boek niet hadt te lezen gekregen – ze wtedy nie mialbys do przeczytania tej ksiazki, want het is een gevolg van die ontmoeting – poniewaz jest to wynik tego spotkania).

Ik houd er van, het goede optemerken, en wie dit niet doen, zyn ontevreden menschen die ik niet lyden kan. (Lubie zauwazac dobre rzeczy, a ci, ktorzy tego nie robia, to niezadowoleni ludzie, ktorych nie moge zniesc; ik houd er van, het goede optemerken – lubie zauwazac dobre rzeczy, en wie dit niet doen – a ci, ktorzy tego nie robia, zyn ontevreden menschen die ik niet lyden kan – to niezadowoleni ludzie, ktorych nie moge zniesc).

Ja, ja, hy was het, die my uit de handen van den Griek had verlost! (Tak, tak, to byl on, kto mnie uratowal z rak Greka!; ja, ja, hy was het – tak, tak, to byl on, die my uit de handen van den Griek had verlost – kto mnie uratowal z rak Greka).

Denk nu niet dat ik ooit door zeeroovers ben genomen geweest, of dat ik twist heb gehad in den Levant. (Nie mysl teraz, ze kiedykolwiek zostalem porwany przez piratow lub ze mialem spor w Lewancie; denk nu niet – nie mysl teraz, dat ik ooit door zeeroovers ben genomen geweest – ze kiedykolwiek zostalem porwany przez piratow, of dat ik twist heb gehad in den Levant – lub ze mialem spor w Lewancie).

Ik heb u reeds gezegd dat ik na myn trouwen, met myn vrouw naar den Haag ben gegaan. (Juz ci mowilem, ze po moim slubie, z moja zona pojechalem do Hagi; ik heb u reeds gezegd – juz ci mowilem, dat ik na myn trouwen, met myn vrouw naar den Haag ben gegaan – ze po moim slubie, z moja zona pojechalem do Hagi).

Daar hebben wy het Mauritshuis gezien, en flanel gekocht in de Veenestraat. (Tam widzielismy Mauritshuis i kupilismy flanele na Veenestraat; daar hebben wy het Mauritshuis gezien – tam widzielismy Mauritshuis, en flanel gekocht in de Veenestraat – i kupilismy flanele na Veenestraat).

Dit is het eenige uitstapje dat de zaken my ooit hebben veroorloofd, omdat er zooveel by ons omgaat. (To jedyna wycieczka, na ktora interesy mi kiedykolwiek pozwolily, poniewaz u nas sie tyle dzieje; dit is het eenige uitstapje – to jedyna wycieczka, dat de zaken my ooit hebben veroorloofd – na ktora interesy mi kiedykolwiek pozwolily, omdat er zooveel by ons omgaat – poniewaz u nas sie tyle dzieje).

Neen, in Amsterdam zelf had hy om-mynentwil een Griek den neus aan 't bloeden geslagen. (Nie, w samym Amsterdamie spowodowal, ze Grekowi krew z nosa leciala z mojego powodu; neen, in Amsterdam zelf – nie, w samym Amsterdamie, had hy om-mynentwil een Griek den neus aan 't bloeden geslagen – spowodowal, ze Grekowi krew z nosa leciala z mojego powodu).

Want hy bemoeide zich altyd met dingen die hem niet aangingen. (Poniewaz zawsze mieszal sie w rzeczy, ktore go nie dotyczyly; want hy bemoeide zich altyd met dingen – poniewaz zawsze mieszal sie w rzeczy, die hem niet aangingen – ktore go nie dotyczyly).

Het was in drie of vier en dertig, geloof ik, en in September, want er was kermis te Amsterdam. (To bylo w trzydziestym trzecim lub czwartym roku, jak sadze, we wrzesniu, poniewaz w Amsterdamie odbywal sie jarmark; het was in drie of vier en dertig – to bylo w trzydziestym trzecim lub czwartym roku, geloof ik – jak sadze, en in September – we wrzesniu, want er was kermis te Amsterdam – poniewaz w Amsterdamie odbywal sie jarmark).

Daar myn oude lui van voornemen waren een predikant van my te maken, leerde ik latyn. (Poniewaz moi starzy rodzice zamierzali uczynic mnie kaznodzieja, uczylem sie laciny; daar myn oude lui van voornemen waren – poniewaz moi starzy rodzice zamierzali, een predikant van my te maken – uczynic mnie kaznodzieja, leerde ik latyn – uczylem sie laciny).

Later heb ik myzelf dikwyls afgevraagd, waarom men latyn moet verstaan, om in 't hollandsch te zeggen: ‘God is goed’? (Pozniej czesto zadawalem sobie pytanie, dlaczego trzeba rozumiec lacine, aby powiedziec po holendersku: ‘Bog jest dobry’?; later heb ik myzelf dikwyls afgevraagd – pozniej czesto zadawalem sobie pytanie, waarom men latyn moet verstaan – dlaczego trzeba rozumiec lacine, om in 't hollandsch te zeggen – aby powiedziec po holendersku, ‘God is goed’? – ‘Bog jest dobry’).

Genoeg, ik was op de latynsche school – nu zeggen ze gymnasium – en daar was kermis…in Amsterdam, meen ik. (Dosc, bylem w lacinskiej szkole – teraz mowia na to gimnazjum – i byl jarmark… w Amsterdamie, jak sadze; genoeg, ik was op de latynsche school – dosc, bylem w lacinskiej szkole, nu zeggen ze gymnasium – teraz mowia na to gimnazjum, en daar was kermis…in Amsterdam, meen ik – i byl jarmark… w Amsterdamie, jak sadze).

Op de Westermarkt stonden kramen, en als ge een Amsterdammer zyt, lezer, en nagenoeg van myn leeftyd, zult ge u herinneren hoe daaronder een was, die uitmuntte door de zwarte oogen en de lange vlechten van een meisje, dat als een Griekin gekleed was. (Na Westermarkt staly stragany, a jesli jestes Amsterdamczykiem, czytelniku, i mniej wiecej w moim wieku, to bedziesz pamietac, ze tam byla jedna, ktora wyrozniala sie czarnymi oczami i dlugimi warkoczami dziewczyny ubranej jak Greczynka; op de Westermarkt stonden kramen – na Westermarkt staly stragany, en als ge een Amsterdammer zyt, lezer – a jesli jestes Amsterdamczykiem, czytelniku, en nagenoeg van myn leeftyd – i mniej wiecej w moim wieku, zult ge u herinneren hoe daaronder een was – to bedziesz pamietac, ze tam byla jedna, die uitmuntte door de zwarte oogen – ktora wyrozniala sie czarnymi oczami, en de lange vlechten van een meisje, dat als een Griekin gekleed was – i dlugimi warkoczami dziewczyny ubranej jak Greczynka).

Ook haar vader was een Griek, of althans hy zag er uit als een Griek. (Jej ojciec tez byl Grekiem, a przynajmniej wygladal jak Grek; ook haar vader was een Griek – jej ojciec tez byl Grekiem, of althans hy zag er uit als een Griek – a przynajmniej wygladal jak Grek).

Ze verkochten allerlei reukgoed. (Sprzedawali rozne perfumy; ze verkochten allerlei reukgoed – sprzedawali rozne perfumy).

Ik was juist oud genoeg om het meisje mooi te vinden, zonder evenwel den moed te hebben haar aantespreken. (Bylem w sam raz na tyle stary, aby uwazac dziewczyne za ladna, ale bez odwagi, aby do niej podejsc; ik was juist oud genoeg om het meisje mooi te vinden – bylem w sam raz na tyle stary, aby uwazac dziewczyne za ladna, zonder evenwel den moed te hebben haar aantespreken – ale bez odwagi, aby do niej podejsc).