Сэрца на далонi (на белорусском языке)
Шрифт:
– Што маем новае, Кiрыла Васiльевiч?
– Па групе чыгуначнiкаў знайшоў гару новых дакументаў, па групе Савiча...
– Шыковiч развёў рукамi.
– Акрамя ўсяго iншага, гэтыя людзi здорава ўмелi маўчаць.
– Але, - згадзiўся чэкiст.
– Не дзеля ўласнай славы яны змагалiся. I не думалi, што нам з вамi прыйдзецца не спаць начамi, каб даследаваць iх дзейнасць.
Не спыняючы размовы, маёр набраў нумар тэлефона, коратка загадаў:
– Арыштаванага Дымара да мяне.
Шыковiч устрапянуўся:
–
– Зараз пабачыце i пачуеце, - усмiхнуўся Сербаноўскi. Падняўся з-за стала, пацягнуўся, падышоў да акна i адчынiў фортачку.
– Як ваш сябра Яраш жыве?
Шыковiч насцярожыўся: цi не дайшла i сюды, у гэты старажытны будынак, плётка пра сувязь Антона о Зосяй? Адказаў жартам:
– Рэжа людзей без лiтасцi.
– Мне Вагiн расказваў: здорава ён выступiў на сесii. Малайчына!
– Але. Прыйшлося каму-нiкаму пачухацца.
Пастукалi ў дзверы.
– Заходзьце!
– гучна крыкнуў Сербаноўскi. Хутка ўзяў ад сцяны крэсла, паставiў на вугал стала, з таго боку, дзе сядзеў сам. Кiўнуў Шыковiчу: - Сюды, калi ласка...
Кiрыла хутка перасеў.
Ён чакаў убачыць у арыштаваным грамiлу з бандыцкай мордай, а ўбачыў раптам у дзвярах старога - сiвога, сухога, з пакорлiва-дабрадзейным выразам твару. Салдат з аўтаматам на грудзях пачаў дакладваць:
– Таварыш маёр...
Сербаноўскi спынiў яго знакам рукi:
– Пасядзiце ў калiдоры.
– Слухаюся, таварыш маёр!
– Шчоўкнулi абцасы, бясшумна зачынiлiся дзверы.
Стары, як бы раптам успомнiўшы, сарваў з галавы кепку:
– Добры дзень, грамадзянiн следчы.
– Добры дзень, - адказаў Сербаноўскi як быццам i ветлiва, але Шыковiч адразу адчуў знявагу i агiду ў яго голасе.
Маёр стаяў каля акна, залажыўшы рукi за спiну. Шыковiч упершыню ўбачыў яго такiм - высокiм, стройным, паважным i нават гордым, магчыма, за сваю нялёгкую, але пакуль што вельмi патрэбную прафесiю. Ва ўсякiм разе, у гэты момант ён зусiм быў не падобны на таго сутулага, са змораным тварам капiтана, якога Шыковiч некалi сустракаў на вулiцы i чамусьцi неўзлюбiў завочна, пакуль не пазнаёмiўся, не пачаў разам працаваць.
– Сядайце, - паказаў Сербаноўскi арыштаванаму на крэсла, што стаяла амаль пасярод пакоя.
Стары цяжка ўздыхнуў i сеў. Маёр прайшоў мiма яго i зайшоў з другога боку стала на сваё месца.
"Няўжо гэты дзядуля сур'ёзны злачынца?
– думаў Шыковiч, разглядаючы арыштаванага.
– Такi бяскрыўдны твар. Тонкiя кiсцi, пальцы рук, як у музыкi. Няўжо з iнтэлiгентаў? Не, ёсць у iм нешта лакейскае. Хутчэй афiцыянт якi-небудзь. Сумеў агледзець мяне так, каб не сустрэцца позiркамi. Ацанiў касцюм".
Сапраўды, сiвы дзядуля прыкiнуў па адзенню: хто гэты другi - цывiльны цi пераапрануты чэкiст? Пазнаваць людзей па вопратцы ён умеў добра.
– Грамадзянiн...
– Сербаноўскi як бы забыўся прозвiшча i заглянуў у паперы, - Дымар-Сокалаў-Беразоўскi...
– Ну Дымар, Дымар, Ды-ы-ма-ар, - раздражнёна праскрыпеў стары.
Сербаноўскi ўскiнуў галаву, сказаў:
– Я прашу вас спакайней.
– Ды я спакойны, грамадзянiн следчы. Я ўжо спакойны, - раптам скiс, згорбiўся арыштаваны, нахiлiўся, кранаючыся кепкай падлогi.
– Чым вы займалiся да вайны, Дымар?
– Рабiў закройшчыкам у атэлье,
– У часе вайны?
– Трымаў сваю майстэрню, кравецкую. Невялiчкую.
– А яшчэ чым займалiся?
– Эх, грамадзянiн начальнiк!
– ляпнуў раптам стары кепкай па падлозе, выпрастаўся, упершыню не хаваючы вачэй, паглядзеў на Шыковiча.
– Не абрыдла вам цягнуць адно i тое ж па дзесяць разоў?
– Адказвайце на пытаннi!
– Ну, выконваў некаторыя заданнi палiцыi, - глуха, у падлогу, адказаў Дымар.
– Чые яшчэ заданнi выконвалi?
– У СД не служыў!
– пiсклява крыкнуў арыштаваны.
– Чаго не было, таго не было! Я ўсё вам сказаў. Нагаворваць на сябе мяне не прымусiце!
– Чакайце, чакайце. Не прыкiдвайцеся дурнем. Нам добра вядомы ўзаемаадносiны СД i палiцыi. I вам яны не горш вядомы. Якiя канкрэтна заданнi вы выконвалi?
Прозвiшча выпала ў Шыковiча з галавы - эпiзадычная асоба, а яму трэба было ў працэсе запамiнаць сотнi розных прозвiшчаў, беларускiх, расейскiх, нямецкiх. Але калi ён пачуў аб прафесii гэтага чалавека, то адразу прыгадаў Ярашаў расказ. Не стрымаўся, звярнуўся да Сербаноўскага:
– Прабачце, Анатоль Барысавiч. Як iмя, iмя па бацьку арыштаванага?
– Адказвайце, Дымар!
– У вас жа запiсана.
– Пытаюць у вас.
– Назар Авяр'янавiч.
– Гэты тып шпiёнiў за Ярашам, - сказаў Шыковiч маёру.
Дымар зноў выпрастаўся, з неўразуменнем паглядзеў на Шыковiча, якi задае пытаннi зусiм не прафесiйна. Значыцца, не чэкiст, не вышэйшы начальнiк. Хто ж? Сведка?
– Вы ведаеце Яраша?
– спытаў у яго Сербаноўскi.
– Не, не, - хутка, не падумаўшы, адказаў здраднiк.
– Такога прозвiшча не чуў.
– Кузьма Клешч. Пажарнiк. Ведалi такога?
Дымар на хвiлiну задумаўся, непрыгожа, па-старэчы, звесiўшы скiвiцу, ад чаго рот ператварыўся ў нейкую бясформенную шчылiну. Потым як быў узрадаваўся:
– Ах, Клешч? Пажарнiк? Помню, помню. Прызнаюся, меў заданне прасачыць за iм. Меў, меў... Але. Грамадзянiн начальнiк! Прашу запiсаць гэта. Не выдаў. Не. Не выдаў, хоць раскусiў, што гэта за птушка. Аро-ол!
– на высокай ноце, як бы з захапленнем выгукнуў стары шакал i раптам хiхiкнуў: - Гэта ж ён Лучынскага... фота яго пасля размножвалi. А я не выдаў. Добры чалавек. Спадабаўся мне. Значыцца, жыве Кузьма Клешч? Хе-хе, Клешч. Вось вам яшчэ факт. Запiшыце. Не выдаў я добрых людзей!