Тры таварышы

Ремарк Эрих Мария

— Пакуль што, Пат.

— Робі!

Яна падышла да мяне ззаду і абняла за шыю.

— А я так шмат хацела сказаць табе.

— А я — табе, Пат. Але цяпер у нас будзе час. Мы будзем увесь дзень штосьці расказваць адно аднаму. Заўтра. Спачатку адразу не разгаворышся.

— Праўда, давай усё раскажам адно аднаму. Тады ўвесь час, што мы не бачыліся, не будзе для нас расстаннем. Тады мы будзем ведаць усё, быццам былі ўвесь час разам.

— Мы і так былі, — сказаў я.

— Я не

была з табой. У мяне няма столькі сілы. Мне было цяжэй. Я не магу ўсцешыць сябе марамі, калі я адна. Тады я думаю толькі пра сваю адзіноту. Калі не любіш, тады лягчэй быць аднаму.

Яна ўсё яшчэ ўсміхалася. Яна трымалася, але было бачна, што гэта ўсмешка праз слёзы.

— Пат, — сказаў я, — стары адважны сябра.

— Гэтага я даўно не чула, — сказала яна, і яе вочы напоўніліся слязьмі.

Я спусціўся ўніз да Кёстэра. Ён ужо выгрузіў чамаданы. Нам адвялі два суседнія пакоі ў флігелі.

— Паглядзі, — сказаў я і паказаў яму скамячаны лісток. — Як скача тэмпература.

Мы пайшлі па лесвіцы ў флігель. Снег рыпеў пад нагамі.

— Раніцай спытай у лекара, — сказаў Кёстэр, — па тэмпературы цяжка што вызначыць.

— Для мяне дастаткова, — адказаў я, склаў лісток і схаваў у кішэнь.

Мы ўмыліся. Потым Кёстэр прыйшоў да мяне ў пакой. Ён быў свежы, быццам добра выспаўся.

— Табе трэба апрануцца, Робі, — сказаў ён.

— Добра. — Я ачнуўся ад сваіх думак і распакаваў чамадан.

Мы пайшлі да будынка санаторыя. «Карл» стаяў яшчэ на вуліцы. Кёстэр накрыў яго радыятар коўдрай.

— Ота, калі мы паедзем назад? — спытаў я.

— Я думаю, што паеду заўтра вечарам ці паслязаўтра раніцай. Ты ж застанешся…

— Але як? — спытаў я ў адчаі. — Маіх грошай хопіць не больш чым на дзесяць дзён. А за Пат санаторый аплочаны таксама толькі да пятнаццатага. Мне трэба вяртацца і зарабляць. Тут, пэўна, ім такі слабы піяніст не патрэбны.

Кёстэр нахіліўся над машынай і падняў капот.

— Я дам табе грошай, — сказаў ён, выпростваючыся. — Пра грошы можаш не турбавацца і спакойна заставацца тут.

— Ота, — сказаў я, — я ж ведаю, колькі ў цябе засталося ад усёй распрадажы. Менш чым трыста марак.

— Я не пра тыя грошы. Я дастану. Не хвалюйся. Праз восем дзён ты іх атрымаеш.

— Атрымаеш спадчыну? — спытаў я з горкай іроніяй.

— Амаль адгадаў. Павер мне. Ты ж не можаш цяпер зноў паехаць адсюль.

— Не, — сказаў я. — Я не ведаў, як ёй усё растлумачыць.

Кёстэр зноў накрыў радыятар коўдрай. Ён лёгка правёў рукой па капоце. Потым мы пайшлі ў вестыбюль.

— А колькі зараз часу? — спытаў я.

— Палова сёмай.

— Дзіўна, — сказаў я. — Мне здалося, што ўжо пазней.

Па лесвіцы спускалася Пат. Яна была

ў футравай куртцы. Яна хутка наблізілася да Кёстэра, каб павітаць яго. Толькі цяпер я заўважыў, якая яна загарэлая. Чырванавата-бронзавы загар рабіў яе падобнай да маладой светлай індыянкі. Але твар яе выцягнуўся, вочы занадта блішчалі.

— У цябе тэмпература? — спытаў я.

— Крыху павышаная, — хутка сказала яна, ухіляючыся ад размовы на гэтую тэму. — Вечарам тут ва ўсіх тэмпература. А ў мяне толькі ад таго, што вы прыехалі. Змарыліся?

— Ад чаго?

— Тады пойдзем у бар, добра? Вы ж мае першыя наведнікі тут…

— А тут ёсць бар?

— Ёсць маленькі. Ва ўсякім разе куточак, абсталяваны пад бар. Таксама лячэнне. Нічога не павінна напамінаць пра бальніцу. Чаго нельга, таго ўсё роўна не дадуць.

Бар быў перапоўнены. Пат з тым-сім павіталася. Я звярнуў увагу на італьянца. Мы знайшлі свабодны столік.

— Што табе заказаць? — спытаў я.

— Кактэйль з ромам. Такі, які вы заўсёды пілі ў бары. Ты ведаеш рэцэпт?

— Вельмі проста, — сказаў я дзяўчыне, якая абслугоўвала. — Палова партвейну, палова ямайскага рому.

— Два, — сказала Пат. — А адзін «спецыяльны».

Дзяўчына прынесла два «порта-ронка» і ружовы напітак.

— Гэта мне, — сказала Пат. Яна падсунула да нас шклянкі з ромам. — Салют!

Яна паставіла сваю шклянку, не пакаштаваўшы, азірнулася, хуценька схапіла маю шклянку і выпіла да дна.

— Ох, — сказала яна, — як добра!

— А што ты там заказала? — спытаў я і пакаштаваў падазрона ружовае пітво. У ім быў смак маліны і лімона. Алкаголем там не пахла.. — Ад смагі, — дадаў я.

Яна засмяялася.

— Закажы яшчэ «порта-ронка». Але сабе. Мне не дадуць.

Я паклікаў дзяўчыну.

— «Порта-ронка» і «спецыяльны», — сказаў я. Я бачыў, што за сталамі шмат хто піў «спецыяльны».

— Сёння мне можна, праўда, Робі? — сказала Пат. — Толькі сёння! Як у старыя часы! Праўда, Кёстэр?

— «Спецыяльны» — добры напітак, — адказаў я і выпіў другую шклянку.

— Я яго ненавіджу. Бедны Робі… што табе даводзіцца тут піць!

— Калі хутка заказваць, то і я яшчэ паспею, — сказаў я.

Пат засмяялася.

— За ядой потым і мне можна будзе выпіць. Чырвонага.

Мы заказалі яшчэ некалькі «порта-ронка», потым перайшлі ў сталовую. Пат выглядала цудоўна. Яе твар свяціўся. Мы селі за маленькі столік, накрыты белым абрусам, недалёка ад вокнаў. Было цёпла, а за вокнамі ляжала вёска з заснежанымі вуліцамі. Снег іскрыўся.

— А дзе Хэльга Гутман? — спытаў я.

— Паехала, — сказала Пат, пачакаўшы.

— Паехала? Так рана?

— Так, — сказала Пат, і я зразумеў, пра што яна гаворыць.