Злая зорка
Шрифт:
Сказалі — адкуль.
Уздыхнуў спачувальна, але асудзіў Глеба:
— Што ж гэта ён, тэлеграмкі не мог адбіць, сынок дарагі? Хоць якое там! Я сваім таксама — ні слова. У Чарнігаў. Чаго добрага, i мая старая прымчыць. Дарога роўная. Накатаная.
— А вы што возіце? Калі не сакрэт, — спытала Ірына.
— Які сакрэт! Усе сакрэты чмыхнулі ў неба. Кажуць, да Швецыі даляцелі. Карбід важу.
— Карбід? Навошта?
— З верталётаў жэрла ім затыкаюць.
— Жэрла рэактара?
— Ды яго ж, чорта. Толькі ці заткнуць? Вучоным відней. Але, як на мой
Аднак разважлівы спакой гэтага чалавека хораша дзейнічаў на жанчын — гэтак жа, як спакой, уважлівасць i нават усплёскі то паказной строгасці, то весялосці земляка-афіцэра, што працягваў суправаджаць ix у пустым доўгім кузаве.
Ішлі яны праз пустыя сёлы, ехалі праз ix, перажылі, здаецца, усю гаму незвычайных уражанняў — i страх, i здзіўленне, i заспакаенне, якое, напрыклад, ішло ад Паўлавага аптымізму. Жывыя яшчэ вуліцы зялёнага, белага — у кіпені садоў, утульнага гарадка проста ўзрадавалі. Дзякуй богу, жыццё працягваецца.
Выехал i на плошчу, дзе стаяла многа розных машын i шпарка хадзілі людзі ў цывільным, у вай сковым, у камбінезонах, у рэспіратарах i без ix.
Шафёр пажадаў ім шчасця.
— Не хвалюйцеся. Усё будзе добра.
Верылі людзі, што такой талакой, грамадою любую бяду адужаць можна. I гэтую таксама. Не разумелі яшчэ глабальнасці катастрофы — ні высокія кіраўнікі, ні радавыя выканаўцы. Не разумелі, што справіцца з такой бядой вельмі складана.
— Во i давёз я вас, — сказаў старшы лейтэнант бадай са смуткам, што скончыўся яго абавязак, які ён рабіў па добрай волі, з ахвотай.
— Дзякую, Паша. Добры ты чалавек, — сказала Вольга Андрэеўна па-мацярынску i не магла не ўспомніць Барыса. — У мяне сын капітан. Лётчык.
— У Афганістане ваяваў,— паведаміла Ірына.
Яшчэ больш зразумелымі сталі i страх i мужнасць маці. Ен прапанаваў:
— Памагчы вам знайсці Глеба?
— Дзякуем. Тут мы самі. У вас служба.
— У штабе знойдуць. Інжынера знойдуць. А я да сваіх. Назад па гэтай дарозе не вяртайцеся. Раю: праз Чарнігаў i Гомель хутчэй даберацеся.
На плошчы было многа машын, але нямнога людзей, яны паводзілі сябе як у дождж — хутчэй пад дах. Сапраўды, Вольгу Андрэеўну i Ірыну здзівіла мнагалюднасць у будынку райкома: у фае, у калідорах, у пакоях на абодвух паверхах — усюды людзі. I людзі гэтыя дадалі заспакаення. Нават тыя з ix, што сядзелі на крэслах, на падлозе, не рабілі ўражання вакзала, эвакапункта. Нават тыя, хто драмаў, здаваліся занятнымі, як пасланцы пры штабе — гатовыя ў любую хвіліну на баявое задание.
Хоць трапляліся сярод прысутных у райкоме i жанчыны, але з’яўленне гэтых дзвюх не тое што здзівіла — зацікавіла. Па адзенні, па паводзінах відаць, што неарганізавана, стыхійна заляцелі гэтыя птушкі, старая i маладая. Не цяжка здагадацца i пра мэту ix прылёту. Ды i яны адразу, у фае, дзе дзяжурыў міліцыянер, выказалі гэтую мэту. I самыя змораныя, самыя абыякавыя да ўсяго, акрамя ўласнай задачы, пачалі добразычліва даваць ім парады — куды звярнуцца. Спрачаліся,
У даўгім вузкім пакоі з апусцелымі кніжнымі паліцамі за бібліятэчнымі сталамі сядзелі работнікі невядомай службы, каля кожнага тоўпіліся людзі; пакой угары перапляталі правады палявых тэлефонаў — у штабе як у штабе.
Вольга Андрэеўна i Ірына, агледзеўшыся, падышлі да крайняга, каля акна, стала, за якім працавала адзіная жанчына. Гэтая акалічнасць ці тое, што каля яе было менш прасіцеляў — чалавекі чатыры, абумовілі выбар. У немаладой жанчыны былі ўскудлачаныя вал асы i чырвоныя ад недасыпання вочы.
Выслухала ix, не паднімаючы галавы, i асудзіла Глеба:
— Парасё! Пяшком мог бы схадзіць.
Гэта ix уразіла, больш таго — яны абразіліся за Глеба: не ведае, што з ім, а гэтак сурова асуджае!
— Відаць жа не мог.
— Усе яны не могуць, — крыкнула: — Гаманок! Во табе яшчэ адзін прыклад нашай сувязі. Дазваніцца з суседняга беларускага раёна нам нельга. I ад нас нельга, раз не пазваніў хлопец сваім.
— З Кіевам мы наладзілі…
— З Кіевам… Работнікі ўсемагутнай абароны!
— Піліпаўна, дакуль ты будзеш шпіляць нашу абарону? Увесь толк з яе выбіла.
— Клапоў з вас хіба можна выбіць…
Наведвальнікі засмяяліся.
Карак падпалкоўніка за суседнім сталом наліўся чырванню.
— Некарэктны вы чалавек, Таццяна Піліпаўна.
— Генерал! Ты хочаш яшчэ карэктнасці ў такой сітуацыі? Накарэктнічалі — ажно крэкчам, — i крыкнула праз пакой, за кніжныя паліцы: — Вася! Дзе ў нас інжынеры станцыі?
— Інжынеры? У ПТВ. З другога блока? Відаць, у бальніцы.
— У бальніцы? — пабялела Вольга Андрэеўна.
— Не палохайцеся. Мы эвакуіравалі дзіцячае аддзяленне. A ў палатах пасялілі аварыйшчыкаў: ёсць нейкія ўмовы для дэзактывацыі. Хоць халодны душ. Бялізна. Медыцына побач. Бальніцу вам пакажуць…
Але трапілі яны ў аддзяленне бальніцы — у «Хуткую дапамогу». Стаялі ў гатоўнасці санітарныя машыны, хадзілі ўрачы i сёстры. Увогуле добразычлівыя людзі: ахвотна расказвалі, дзе знайсці інжынера. Але як толькі Ірына, выяўляючы прафесійныя веды, начала распытваць, што ж тут адбываецца — якая радыяцыя? якія паражэнні? ці ёсць смяротныя выпадкі? — мужныя людзі гэтыя, падзвіжнікі, адразу як у шкарлупіну залезлі: такой інфармацыі яны не маюць.
— Калегі дарагія, як жа вы можаце без ведання ўзроўню радыяцыі аказваць дапамогу?
Такое Ірыніна пытанне разагнала шасцярых людзей у белых халатах, якія было праявілі цікавасць да беларусак, што прыйшлі за пяцьдзесят вёрст, каб знайсці сына i мужа. Уміг ва ўсіх з’явіліся неадкладныя справы, хоць адзін прагаварыўся, што хворых у ix тут няма, хворых — з радыяцыйным паражэннем; яны тут жа адсылаюць такіх у Кіеў. Засталася адна пажылая жанчына — ці не санітарка? — добрая ўкраінка, якая расказала, дзе шукаць Глеба.