Злая зорка

Шамякин Иван Петрович

— Супакойся, Ірыначка. Я цябе накрыю плашчом.

— Не, не адыходзьце ад мяне, — i зноў абняла свякроў.— Мне спакайней з вамі, мама. Урачу не дазволена так раскісаць. Я самлела ў часе аперацыі, i жанчына засталася на стале. Але ж я чалавек, мамачка. Я маці. Буду маці!

— Будзеш, будзеш, Ірыначка.

Можа, гэтыя словы, як нішто іншае, супакоілі маладую жанчыну. Яна сціхла i на хвіліну якую быццам заснула, па-дзіцячы паклаўшы галоўку на матчына плячо. Потым страсянула галавой, падстрыжанымі

валасамі, якія Вользе Андрэеўне пахлі ранішняй свежасцю, маладосцю, здароўем, пахлі… сынам яе. Сама ацаніла свой стан:

— Ну, во i ўсё. Усё. Прабачце. Напалохала я вас. Ca мной гэтага ніколі не было. На першай хірургічнай практыцы яшчэ на другім курсе дзяўчатам нашым… шмат каму блага стала. А я лезла вачамі ў распаласаваны жывот. Прафесар сказаў тады: «Во хірург расце». Не, хірургам я не хацела. Я выбрала спецыялізацыю, каб памагаць нараджэнню жыцця… Божа мой! Хіба я думала калі? Пяць забойстваў за дзень… Мама! Я ж забойца! Забойца дзяцей.

— Не трэба, Ірына! Не смей! Ты ўрач!

Ірына з паслухмянасцю малой змоўкла. Вольга Андрэеўна з жаночай мацярынскай далікатнасцю i ласкавасцю пагладзіла яе жывот.

— Як жа ты такая магла пайсці туды?

Ірына ўстрапянулася.

— А каб з Глебам што, хіба я перажыла б…

О, як парадніла ix такая Ірыніна трывога за сына яе! Такой была i яна, i Валодзева маці адчула гэта ў першы ж ix прыезд да яе i палюбіла нявестку.

Вольга Андрэеўна ледзьве не задыхнулася… ад шчасця, удзячнасці, ад любові незвычайнай да набытай дачкі. Спазм сціснуў горла, заняло дыханне, ажно сэрца на міг спынілася. Не адразу i вымавіць здолела:

— Дачушка мая родная! Радасць мая!

— Ах, мама! Якая радасць! Дзе яна, тая радасць?

На здзіўленне работнікаў выканкома, Вольга Андрэеўна чакала мужа ў прыёмнай. Баялася: з’явіцца i, як звычайна, не заходзячы дадому, зноў знікне да позняй ночы. Можна было папрасіць сакратарку, каб пазваніла, калі ён з’явіцца, але, па-першае, ведала мужаву няўважлівасць да тых яе просьбаў, якія перадавала праз яго памочнікаў, а па-другое, не хацелася весці размову гэтую дома пры Ірыне; не будзе чуць, але ўсё роўна здагадаецца, калі яны адасобяцца, выйдуць у сад.

Уладзімір Паўлавіч здзівіўся, убачыўшы жонку:

— А ты чаму тут?

— Да цябе… на прыём.

— А я не прыму.

Насмяшыў сваіх памочніц.

Прапусціўшы жонку ў кабінет, шчыльна зачыніў дзверы, ведаючы залішнюю цікаўнасць i Кацярыны, i Дар’і, i Зоі.

— Ну, што ў цябе гарыць?

— Усё гарыць.

— Не палохай мяне. Усе мяне палохаюць, Калгаснікі толькі што… Вадалей…

— Хто?

— Доўга расказваць. Давай i твой страх. Бачу ж па вачах, што нешта здарылася. З кім?

Вольга Андрэеўна расказала каротка, стрымана, без дэталяў, якія не варта знаць мужчыне, нават пра тое,

што Ірына самлела на аперацыі, не сказала i пра жахлівую карціну, якая так узрушыла яе: дзяцей — у памыйнае вядро.

Не чакала ад мужа такой рэакцыі. Баялася недарэчнага гумару. Не. Слухаў — чарнеў. I выбухнуў абурэннем, што для яе звыкла i чаго яна не баялася.

— Дурні!

— Хто?

— Я! Я! I ты! Няхай яна маладая, дурная, недапечаны ўрач… Але ты… ты! Куды глядзела? Я яшчэ на вяселлі заўважыў, што яна…

— Ты ў нас усёвідушчы. Чаму ж ты маўчаў, разумнік? А цяпер гатовы ўсіх вінаваціць…

— Які чорт панёс вас у самае пекла?

— Табе гэтага не зразумець.

— Вядома! Куды мне!

— Валодзя! Ты развучыўся па-чалавечы гаварыць. Навошта гэтыя папрокі? Які сэнс?

— Які сэнс ва ўсім, што мы робім? — ён усхвалявана хадзіў па кабінеце, кудлачыў свае сівыя валасы.

Вользе Андрэеўне раптам стала шкада яго, яна добра ўяўляла яго цяперашнюю працу, ўсё на нервах, кожную раніцу стаяла над ім, глядзела на спакутаваны, схуднелы, непаголены твар i шкадавала будзіць: няхай паспіць лішшою хвіліну.

Муж спыніўся перад ёй, глыбока заглянуў у вочы разануў па сэрцы прызнаннем:

— Я трачу яго, сэнс, Оля, — i як бы спалохаўся само га сябе, зноў прайшоўся да дзвярэй, зноў прыціснуў ix, нібы яны адыходзілі ад касякоў.— Аднак… што рабіць?

— З Ірай? Ёй трэба паехаць адгэтуль. Заўтра ж.

— Што ты кажаш! Усе ўрачы разбягаюцца. А людзі застаюцца. Хто ix лячыць будзе?

— Валодзя! Пра што ты думаеш? Затрымаць Ірыну?!

— Так, так… На гэты раз праўда твая. А куды ёй паехаць? Не да сваіх жа! У Высокім Гаі не намнога лепш…

— За гэтым я i прыйшла да цябе. Куды?

Не адказаўшы жонцы, Уладзімір Паўлавіч імкліва прайшоў да стала, сеў да тэлефонаў. Папрасіў тэлефаністку тэрмінова звязаць яго з Баранавічамі. Званіў даўняму таварышу, з якім разам пра цавалі яшчэ ў камсамоле, — Кірылу Яшчуку. Да~ званіўся. Не па-тэлефоннаму даўгавата выяўлялі сяброўскія пачуцці, выказвалі папрокі адзін аднаму i кожны сабе, што нават пазваніць не могуць. А потым — пра аварыю.

— Ну, як там у вас? — пытанне, якое Пыльчанка пачуў ужо сотні разоў, якое стала шаблонным. Такі ж i адказ:

— Ды нічога, як бачыш, жывыя. Да вас не дастала?

— Ды як кажа наша набожная шляхта: матка боска літасцівая.

— А чаму палякі крычаць на ўвесь свет, што ix накрыла? Малако ў ямы выліваюць…

— Палякам — абы зачэпка для крыку. Кажуць, хочуць рахунак прад’явіць за гэтае малако.

Пыльчанка вылаяўся.

— Па законах міласэрнасці добрыя людзі памагаюць у бядзе. Мы ўсяму свету памагаем. Тым, дзе трусіць, сушыць, залівае…

— Ды то ж мы! Мы багатыя i добрыя. Палякі бедныя.