80000 кіламетраў пад вадой
Шрифт:
Мы дасягнулі гэтага непрыступнейшага зямнога шара без стомленасці, з поўным камфортам, быццам наш плывучы вагон прайшоў туды па рэйках чыгункі.
Цяпер мы з тымі-жа выгодамі едзем назад. Ці чакалі нас на гэтай дарозе новыя цуды? Я быў амаль упэўнены ў гэтым, бо скарбніца мора невычарпальная!
На працягу пяці з паловай месяцаў, што мінулі з таго часу, як выпадак закінуў нас на борт падводнага судна, мы прайшлі чатырнаццаць тысяч лье, або пяцьдзесят шэсць тысяч кіламетраў, і колькі цудоўных, нечаканых і жудасных прыгод выпала на нашу долю на гэтым шляху, перавышаючым амаль у паўтара разы даўжыню зямнога экватара!
Усю ноч мяне непакоілі здані перажытага на борце «Наўтылуса», ні на секунду не даючы сплюшчыць вочы. Я ўспамінаў паляванне ў падводных лясах ля вострава Крэспо, вымушаную стаянку ў Торэсавай пратоцы, каралавы магільнік на дне акіяна, цэйлонскія перлавыя мяліны, Аравійскі тунэль, залатыя россыпы бухты Віго, Атлантыду, паўднёвы полюс…
А трэцяй гадзіне раніцы мае мары спыніў моцны штуршок. Я сеў на ложку і пачаў напружана прыслухоўвацца, як раптам рэзкі крэн «Наўтылуса» выкінуў мяне з ложка на падлогу, на сярэдзіну каюты.
Трымаючыся за сценкі, я дабраўся да салона. Уся мэбля ў ім зрушылася з месца і валялася на падлозе. На шчасце каштоўнейшыя вітрыны былі добра замацаваны і калекцыі не пацярпелі. Прывешаныя да штырбортавай сценкі карціны былі быццам прыклееныя да сцен, тады як на супрацьлеглым баку ніжні край іх на цэлы фут адставаў ад сцяны. «Наўтылус» нахіліўся на шырборт і ляжаў зусім нерухома.
У калідорах пачуліся крокі, гул галасоў. Але капітан Нэма не паказваўся. У тую хвіліну, калі я збіраўся ўжо выйсці з салона, у яго ўвайшлі Нэд Лэнд і Кансель.
— Што здарылася? — зараз-жа запытаўся я іх.
— Я прыйшоў запытацца аб гэтым у гаспадара, — адказаў Кансель.
— Тысячу чарцей! — крыкнуў канадзец. — Я ведаю, што здарылася! «Наўтылус» сеў на мель, і калі судзіць па яго крэну, грунтоўней, як у мінулы раз, у Торэсавай пратоцы. На гэты раз яму не так проста будзе зняцца!
— Вы не ведаеце, ці паспелі мы выбрацца на паверхню мора? — запытаўся Кансель.
— Не ведаю, — адказаў канадзец.
— У гэтым лёгка пераканацца, — сказаў я.
Я падышоў да манометра. На маё найвялікшае здзіўленне, стрэлка паказвала глыбіню трыста шэсцьдзясят метраў.
— Што гэта значыць? — ускрыкнуў я.
— Трэба спытаць капітана Нэма, — сказаў Кансель.
— Але дзе-ж яго знайсці? — адказаў Нэд Лэнд.
— Ідзіце за мной, — сказаў я сваім таварышам.
Мы вышлі з салона. У бібліятэцы не было нікога. На лесвіцы, што вядзе да люка, — таксама нікога. Я рашыў, што капітан Нэма знаходзіцца ў штурвальнай рубцы. Турбаваць яго там было неяк няёмка, таму мы ўсе звярнуліся ў салон.
Не буду пераказваць скарг і ляманту Нэда Лэнда. На гэты раз ён меў падставу злавацца. Я не перашкаджаў яму выказваць свой дрэнны настрой, але і не адказваў яму.
Гэтак мы прасядзелі хвілін дваццаць, прыслухоўваючыся да малейшага шуму ў калідорах «Наўтылуса», як раптам у салон увайшоў капітан Нэма.
Здавалася, ён не заўважыў нас. Яго звычайна спакойны твар на гэты раз выяўляў значнае хваляванне. Ён моўчкі падышоў да компаса, да манометра, нарэшце спыніўся перад картай і паставіў палец на нейкую кропку ў Паўднёвым палярным моры.
Я не хацеў перашкаджаць яго разважанням. Але, калі ён праз некалькі хвілін павярнуўся да мяне, я запытаў яго:
— Здарылася якая-небудзь нязначная падзея, капітан?
— Не, спадар прафесар, — адказаў ён, — на гэты раз няшчасны выпадак.
— Сур’ёзны?
— Магчыма.
— Небяспека пагражае нам безадкладна?
— Не.
— «Наўтылус» сеў на мель?
— Так.
— Як гэта здарылася?
— Нейкі незразумелы жарт прыроды, у якім не вінаваты мае людзі. Яны не зрабілі ніякай памылкі ў час кіравання «Наўтылусам»… Але мы не можам перашкодзіць закону раўнавагі выяўляць сваю дзейнасць… Можна грэбаваць законамі, якія ўстанавіў чалавек, але не прырода!
Капітан Нэма выбраў не зусім удалы момант для філасофстваванняў. Ды і нічога ён не сказаў мне сваім адказам.
— Ці можаце вы сказаць мне, капітан, — запытаўся я, — што з’явілася прычынай гэтага здарэння?
— Перакулілася вялізная ледзяная гара… Калі айсбергі падточваюцца ўнізе цёплымі цячэннямі, цэнтр цяжару іх перамяшчаецца, і яны пераварочваюцца. На «Наўтылус», які плыў пад вадой, навалілася такая ледзяная гара. Ніжняя частка яе падхапіла «Наўтылус» з сабою, падняла яго і перакуліла на бок.
— Але хіба нельга зняць «Наўтылус» з мяліны, апаражніўшы яго рэзервуары, і гэтым палегчыць яго вагу?
— Гэта мы і робім зараз, спадар прафесар. Прыслухайцеся — там працуюць насосы. Паглядзіце на стрэлку манометра: «Наўтылус» усплывае ўверх, але разам з ім усплывае і ледзяная гара. Да таго часу, пакуль якая-небудзь перашкода не затрымае гэтага руху, становішча не зменіцца.
І сапраўды, «Наўтылус» прадаўжаў хіліцца на штырборт. Безумоўна, ён выпрастаецца як толькі спыніцца вярчэнне айсберга вакол яго новага цэнтра цяжару. Але хто ведае, ці не здарыцца так, што вярчэнне айсберга будзе спынена ніжняй паверхняю суцэльных ільдоў, і ці не будзем мы з велізарнай сілаю сціснутыя, а можа і раструшчаныя паміж двума лёдавымі паверхнямі.
Пакуль я разважаў пра ўсе мажлівыя вынікі няшчаснага выпадку, які здарыўся з «Наўтылусам», капітан Нэма не зводзіў вачэй ад стрэлкі манометра. Ад часу сутычкі з айсбергамі «Наўтылус» падняўся ўжо на сто пяцьдзясят футаў угару, але нахіл яго на штырборт заставаўся такім самым. Раптам корпус падводнага карабля здрыгануўся. «Наўтылус» выразна пачаў выпроствацца. Карціны, што віселі на правай сцяне салона, змянілі сваё становішча, ды і самі сцены значна наблізіліся да вертыкальнай лініі. Мы ўсе напружана маўчалі. Стаіўшы дыханне, мы сачылі за тым, як паступова выпростваецца корпус судна. Падлога салона стала гарызантальная. Так прайшло хвілін дзесяць.