Би?иги Аан Дархаммыт
Шрифт:
Долгуйа умайар.
Кылаас иэ уу чуумпуга куустаран, бары ылы-чып ииллээн олордулар. й-санааны манньытар, клр, крдэр тыллар эдэр срэхтэри угуйар, санааны ктр, эрэли скэтэр кстэрэ тыл дэгэтин алыптаах музыкатыгар кубулуйан, эттэригэр-хааннарыгар иэн киирэргэ дылы буоллулар.
Кулааы-тойоту,
Кубулат моойу
Кн сирин рдттэн
Кх сирэм кнттэн
Этириэс эиэххэ!
Эпчиник тэбиэххэ!
Артыаллар-холкуостар,
Аармыйа норуоттар,
Бииги ксптн,
Биир кэлим пптн
Ким кыайыай! Уруйдаа!!!
Ким
стхх, утарсар кстэргэ эйэлэспэт сыыаа ыырар, к-уоу, сайдыыны, эрэллээх олоу уруйдуур крээннээх тылларынан тмктэнэр урут хаан да итиниэхэ маарыннаах суруйууну истибэтэх, рэппэтэх оолорго хооон илбистээх ураты тыла-, йг-санааа иэр дьайыыта йдрн-санааларын ркттэ. Гаврил Васильевич хооону ааан бпптн кэннэ кылаас иэ чочумча уу чуумпуга иийдэ. Онтон хаыаты кичэллээхтик суулуу тутан хааайыныгар тннррн кытта, с-махтайыы, дьиктиргээин суугуна ииллэн барда.
– Гаврил Васильевич, Ойуунускай туох иин хаайыллыбытай? – Миша Николаев, ким да санаппатах чып кистэлэ хараа дьыала ыар хаппаын сэгэтэн кррд, аргыый ыйыппыт с, холку куолаа уопсай кгээни тохтотон, кылаас иэ бтнн кулгаах-харах буолан тыаан олордо.
Оо диэтэххэ олуурдаах ыйытыылаах буолан биэрдэ. Эдэр учуутал бэйэтэ дааны мунаах санааа ылларбыта. Уонунан уун сылларга норуот ст аатыран умнуллубут поэт хооонун тоо бэчээттээбиттэрин дьиктиргии, таайа сатыы олорбута. Мээнээ бэчээттээбэтэхтэрэ чахчы, ол аата хайаан да туох эрэ чгэй ттгэр уларыйыы тахсаары гыннаа. Туох да быаарыы, комментарий суоун иин соруйан таайтаран, дьон йн-санаатын бэлэмнээн тааардахтара. Гаврил Васильевич бэйэтэ да билбэтинэн чэпчии тстэ.
– Платон Алексеевич Ойуунускай поэт эрэ буолбатах, кини революционер, республика салайааччыта этэ. Кинини «норуот ст» диэн буруйдаан хаайбыттара.
– Революционер эрээри хайдах стх буолбутай? – хара киитэллээх рдк хатыыр Юлий Шадрин долгуйбут быыынан сырдык ньалаххай баттаын ртэ анньыммахтаата.
– Ол срдээх уустук боппуруос…
– Оттон хоооно чгэй баайы дии.
– Э-ээ, баайы, кулааы утары…
– Киниэхэ итинник революционнай ис хооонноох суруйуулар, этиилэр элбэхтэр.
– Советскай былааы утары суруйбута дуу?
– Суох.
– Оччоо тоо хаайаллар?
– Бу хооонун тоо бэчээттээтилэр?
– Хоооннорун оскуолаа рэппиккит дуу? – оолор бииртэн биир олуурдаах ыйытыыларыгар хооон ааптарын биллибэт кистэлэ дьылата, суостаах-суодаллаах сураа-садьыга барыта тмллэн иэргэ дылыта.
– Оолоор, бу олус уустук, сэрэхтээх боппуруос диэн сс тгл этэбин. Хаайыллыаыттан ыла хоооннорун рэтэри боппуттара. Оттон бу хооонун тоо бэчээттээбиттэрин билбэтим. Баар, туох эрэ уларыйыы тахсаары гыммыта буолуо.
– Ии, кырдьык, баар, оннук буолуо…
– Гаврил Васильевич, эн Ойуунускай атын хоооннорун билэин дуу? – Миша Николаев чллркй куолаа уопсай кгээни баыйан чуолкайдык иилиннэ.
– Мин кини хоооннорун, олохотун элбэи аахпытым, сороун нойосуус билэбин.
– Ээ, хата
– Кырдьык, истиэхпитин баарабыт.
Гаврил Васильевич, оолор боломтолоохтук крн-истэн кэтээрдии иийэн олороллорун крн, крдлэрин быа гыммата. Туран кылаас иннигэр сис туттан тттр-таары хаамыталыы сылдьан, «рл кэриээ» диэн хооону р ктлллээхтик доргуччу ааан барда:
Будулан тумаа, чыгдааннаах дьыбарга
Буорахпыт буруота буранаан оргуйар,
Тннэри-кннэри трбтээн ытарга
Тннктн-лэстиин барыта доргуйар…
Хооон харса-хабыра суох охсуууга ыырар уоттаах-тлннх тыллара оолор уйулаларын, санааларын крдэр кн эдэр учуутал рэнээччилэрин сирэйдэригэр-харахтарыгар илэ крн с, салла санаата. Тыл илбиэ, дьайар кэ сд да буолар эбит. Бары дйрбт курдук саата суох тыйыыра дьиппиэрэн олороллоро.
– Гаврил Васильевич, эн Ойуунускай бобуулаах хоооннорун хантан булан рэппиккиний? – уопсай чуумпуну рэйэн, эмиэ Миша Николаев куолаа иилиннэ.
Тута хоруйдуурга судургута суох ыйытыы. Уун сыллар ус-таларыгар норуот кыр стнэн ааттаммыт поэт бобуулаах айымньыларын ааыы, рэтии, буолаары буолан оскуола оолоругар пропагандалааын судаарыстыбаны утары ыар политическай буруйу ооруу буолара саарбахтаммат суол этэ. Ону баара, ити хаыакка тахсыбыт хооонунан сибээстээн, ртн, долгуйуутун уоун уйумуна, тус кистэлэин сэрээ суох арыйан кэбистээ . Аны кэлэн, буолар буолтун кэннэ, туох диэн тттр этиниэй, билинэригэр эрэ тиийэр буоллаа. Уонна оттон хооонун рспблкэ улахан хаыатыгар мээнээ бэчээттээбэтэхтэрэ чахчы.
Балай да р саата суох тттр-таары хаамыталаамахтаат, остуолун иннигэр кэлэн тохтуу тстэ. рэнээччитин утары крд, киниэхэ эрэ туаайардыы, сорунуулаахтык сааран барда:
– Миша, мин оскуолаа рэнэ сылдьан убайдарым кистээбит Ойуунускай кинигэлэрин ампаарбытыттан булан ааар, хоооннорун нойосуус рэтэр этим. Бу мин тус бэйэм кистэлэим буоларын йдх тустааххыт. сктн бгн аахпыт хоооммут хаыакка бэчээттэммэтээ буоллар, мин маны эиэхэ кэпсиэм суоа этэ.
Оолор йдрд саата суох болойон истэ олороллоро. Бг уруок былаана кэиллэн, барыахтаах матырыйааллара тыытыллыбакка хаалбытын Гаврил Васильевич уруок тмктэниитэ эрэ йдбтэ. Дьиэтээи лэтин биэртэлээн бтээтин кытта крдргэ чуораан тыаа р кылыгырыы тсптэ…
Эргитэ санаатахха
Оскуолатааы оо саас лбдйбэт рд тгэннэрэ Михаил Ефимович туоххаыйбыт санаатыгар кн бээээи курдук элэнээн аастылар.
Оскуолалара эрэйдээх сэттэ уонус сыллар бтэиктэригэр диэри турбута. Оччолорго балай да улахан дьиэ этэ, ктллбтэ бэлиэр йэ чиэппэрэ буолан эрэр эбит. Билигин икки этээстээх, быйыл аай евро-рмннэн саардыллыбыт, аныгылыы толору тэриллээх, маллаах-саллаах блэк ортотугар тутуллубут бэртээхэй оскуолалаахтар. Урукку кинилэр интэринээттэрэ уонна учууталлар олорбут биир уопсайдара билигин дааны ордон тураллар. Интэринээт оо музыкальнай тэрилтэтэ буолан кэм да туалыы тураахтыыр эбит.