80000 кіламетраў пад вадой
Шрифт:
Тым часам Нэд Лэнд, узлаваны такімі грубымі адносінамі, даў волю свайму абурэнню.
— Тысяча чарцей! — закрычаў ён. — Вось гэта людзі не лепшыя па гасціннасці за самых дзікіх каледонскіх дзікуноў! Нехапае толькі цяпер, каб яны аказаліся людаедамі! Мяне гэта ніколькі не здзівіць, але я загадзя заяўляю, што добраахвотна на з’ядзенне не дамся!
— Супакойцеся, Нэд, супакойцеся, — спакойна сказаў Кансель. — Не варта наперад хвалявацца. Пакуль што мы яшчэ не на патэльні.
— Згодзен, мы яшчэ не на патэльні, — адказаў канадзец, — але ў печы — гэта ўжо напэўна! Тут даволі цёмна.
— Нэд, не шуміце, — сказаў я гарпуншчыку, — і не абцяжарвайце нашага становішча… Хто ведае, можа нас падслухоўваюць. Лепш паспрабуем выясніць, дзе мы знаходзімся.
Я асцярожна зрабіў некалькі крокаў і наткнуўся на сцяну, абабітую ліставым жалезам. Прайшоўшы вобмацкам каля сцяны, я наткнуўся на драўляны стол, вакол якога стаяла некалькі табурэтак. Падлога нашай турмы была заслана шчыльнаю цыноўкаю, заглушаючай крокі. У голых сценах я не знайшоў ні акна, ні дзвярэй. Кансель, пайшоўшы каля сцяны ў другі бок, наткнуўся на мяне, і мы разам вярнуліся на сярэдзіну каюты, якая мела дваццаць футаў даўжыні і дзесяць шырыні. Вышыні яе мы вызначыць не маглі, таму што нават Нэд Лэнд, не гледзячы на свой высокі рост, не мог дастаць столі.
Прайшло каля поўгадзіны, а становішча не змянілася. Але раптам турма наша асвятлілася, і мы былі аслеплены струменямі яркага святла. Па яркасці і белаце святла я пазнаў у ім электрычнасць, — тое самае, што акружала падводны карабель фасфарасцуючым воблікам. Я мімаволі прыплюшчыў вочы ў першую секунду. Зноў адкрыўшы іх, я ўбачыў, што святло ідзе ў каюту з матавага паўшар’я, прымацаванага да столі.
— Нарэшце ўсё відна! — ускрыкнуў Нэд.
Ён стаяў у абарончай пазіцыі, сціснуўшы нож у руцэ.
— Так, — адказаў я жартаўліва, — не відаць толькі, што з намі будзе.
— Раю гаспадару запасціся цярпеннем, — сказаў флегматычны Кансель.
Пры яркім святле мы змаглі аглядзець як след сваю турму. Адзіным яе абсталяваннем былі стол і пяць табурэтак.
Патайныя дзверы былі герметычна зачынены — слядоў іх я не знайшоў. Ніякі шум не даходзіў да нашых вушэй. Карабель, здавалася, увесь вымер. Я не мог пазнаць, ці стаіць ён на адным месцы, ці рухаецца, або пагрузіўся пад ваду, ці па-ранейшаму знаходзіцца на паверхні.
Але відаць было, што электрычная лямпа была запалена з нейкаю мэтаю. Я не сумняваўся, што хто-небудзь з каманды неўзабаве з’явіцца сюды, — людзі яе стануць дарэмна асвятляць турму.
Я не памыліўся. Хутка пачуўся шум адсоўваемых завалаў, дзверы адчыніліся і ў каюту ўвайшло два чалавекі.
Адзін з іх быў маленькага росту, мускулісты, шырокаплечы, з вялікаю галавою, густымі ўскудлачанымі чорнымі валасамі, доўгімі вусамі, жывым працінаючым поглядам. У яго абліччы была тая паўднёвая рухавасць і жвавасць, якая ў Францыі, напрыклад, адрознівае правансальцаў.
Другі невядомы заслугоўвае больш падрабязнага апісання. Вучань вялікіх фізіянамістаў — Грасіёле або Энгеля — прачытаў-бы на яго твары яго характар, як па кнізе. Я, не хістаючыся, вызначыў важнейшыя ўласцівасці яго: упэўненасць у сабе — галава яго горда была ўзнята, і чорныя вочы глядзелі з халоднай рашучасцю; спакойства — бледнасць яго скуры гаварыла пра хладнакроўе; энергія — аб гэтым сведчылі быстрыя скарачэнні надброўных мускулаў; нарэшце смеласць — пра гэта гаварыла яго магутнае дыханне, выяўляўшае вялікі запас жыццёвай сілы. Дадам яшчэ, што чалавек гэты быў гордым, што яго спакойны і цвёрды погляд адбіваў далікатнасць мыслей і што ў цэлым аблічча яго стварала ўражанне вялікай шчырасці.
Як толькі ён увайшоў, я адразу адчуў, што можна не баяцца за наш лёс і што сустрэча з ім скончыцца спрыяльна для нас.
Гэтаму чалавеку можна было даць ад трыццаці пяці да пяцідзесяці год, — дакладней вызначыць яго ўзрост я не мог. Пры высокім росце ў яго быў вялікі лоб, прамы нос, рэзка акрэслены рот, вельмі добрыя зубы, тонкія, прыгожай формы, рукі. Увогуле ён быў самым дасканалым узорам мужчынскай прыгожасці, якую мне калі-небудзь даводзілася сустракаць. Адзначу яшчэ адну своеасаблівую, адрозніваючую рысу яго твара: шырока расстаўленыя вочы маглі ахапіць адным поглядам цэлую чвэрць гарызонта. Гэтая ўласцівасць, як я даведаўся пазней, спалучалася з астратою зроку, яшчэ большай, як у Нэда Лэнда.
Калі гэты незнаёмец глядзеў на што-небудзь, яго бровы хмурыліся, павекі звужваліся, абмяжоўваючы поле зроку, і погляд яго пранізваў наскрозь. Які погляд! Ён павялічваў далёкія прадметы, забіраўся ў самыя скрытыя таямніцы нашых мазгоў, пранікаў, як праз шкло, у вадзяныя тоўшчы і чытаў, як па кнізе, жыццё марскіх глыбінь!
Абодва незнаёмцы насілі шапачкі са скуры выдры, высокія марскія боты з цюленевай скуры і былі адзеты ў касцюмы з нейкай невядомай мне тканіны, зручныя, не сціскаючыя рухаў цела і прыгожыя.
Больш высокі — як відаць, начальнік — паглядзеў на нас з найвялікшаю ўвагаю, але не прамовіў ні слова. Звярнуўшыся потым да свайго таварыша, ён загаварыў на невядомай мне мове. Гэта была мілагучная, гнуткая, пявучая мова, багатая галоснымі гукамі, з скачучымі націскамі.
Той у адказ кіўнуў галавой і ў сваю чаргу прамовіў два-тры такія-ж незразумелыя словы.
Потым погляд начальніка накіраваўся на мяне, нібы нешта пытаючы.
Я адказаў на чыстай французскай мове, што не разумею яго пытання. Але ён, відаць, не зразумеў мяне. Становішча рабілася няёмкім.
— Раю гаспадару расказаць нашу гісторыю, можа яны ўсё-такі зразумеюць з яе хоць што-небудзь.
Я паслухаўся парады Канселя і расказаў нашу гісторыю, выразна вымаўляючы кожнае слова, не мінаючы ніводнай дробязі. Я пералічыў нашы імёны і стан і ў канцы, захоўваючы ўсе правілы этыкета, прадставіў незнаёмцам прафесара Аранакса, яго слугу Канселя і заслужанага гарпуншчыка Нэда Лэнда.
Чалавек з задуменнымі і добрымі вачыма слухаў мяне далікатна і ўважліва. Але ніводзін мускул не ўздрыгануўся на яго твары, нішто не сведчыла пра тое, што ён зразумеў хоць адно з маіх слоў.