За волю
Шрифт:
– Эй, гэта цудоўна!
– усклiкнула яна.
– Я спадзявалася, што мы едзем некуды дзе ёсьць цывiлiзацыя.
– Яе, гэтай цывiлiзацыi, поўна й тут, - адказаў Алесь.
– Толькi глянь навокал.
Вера заўважыла яшчэ два аўты, што стаялi воддаль. З-над возера далятаў гоман. Алесь узяў ваўнянае пакрывала iз свайго аўта, Вера прыхапiла падарожную торбу. У траве вышэй каленяў ледзь пратаптаная сьцежка абрывам спушчалася да пляжы. Ля вады сядзелi старэйшыя, дзецi гулялi ў пяску й боцькалiся ля берагу ў вадзе. Няшмат людзей, раскошна тут. Лёгкi вецярок з паўдня ледзь варушыў ваду. Возера гэта, якое фактычна ёсьць
– Як тут цудоўна!
– захаплялася Вера.
– Поўна месца, адзiн другому на нагу не наступiць.
– Я задаволены, што табе падабаецца. Добрае месца, дый мала хто сюды прыяжджае. Цяпер што будзем рабiць? Хочаш купацца?
– Што за пытаньне! Недзе мой купальнiк тут узяла. А дзе перапрануцца?
– Можаш у аўтамабiлi.
– Окэй, пачакай.
– Я нiкуды не ўцякаю.
Гутарку вялi ў сяброўскiм тоне. Адразу ў iх так пайшло, безь якiх-небудзь намаганьняў. Алесь чакаў няшмат, разаслаў тое пакрывала, ляжаў на жываце, цешыўся сонцам. Калi дзяўчына зьявiлася з саду, дзяцюку карцiла добра сьвiснуць з захапленьня, але стрымаўся.
– Ого! Якая ты прыгожая!
Вера пазiрала на Алеся ўважна, быццам каб упэўнiцца ў ягонай шчырасьцi.
– Цi можаш мне сказаць якiм плянам яны карысталiся, калi цябе праектавалi?
– Захоўваешся так, як быццам нiколi дзяўчыны ў купальнiку ня бачыў! дакарала Вера зь ледзь выразнай усьмешкай, што кружыла навокал выдатна аформленых вуснаў.
– Мне здавалася, што ты не запярэчыш шчыраму захапленьню. Ляля, цаца, спакуса! Ты належыш у казачныя прыгажунi, табе хвалу павiнны сьпяваць розныя гарлапаны-маестры са сцэнаў, а красой тваёй павiнны насалоджвацца мiльёны!
– Гэта хто так сказаў?
– Я кажу! I прысягаю, што зусiм шчыра.
Захоплены Алесь бачыў перад сабою рэдкую красу. Вочы ягоныя, як загiпнатызаваныя, вандравалi ад пальчыкаў на ступнях, па лытках, сьцёгнах, даўжэй затрымалiся на грудзёх. Выдатны экспанат тварэньня генiяльнага майстры дасканаласьцi. У дзяцюковым уяўленьнi, для параўнаньня, мiльгалi мадэлькi, уключна зь мiтычнымi Вэнэрамi ды Афрадытамi. А гэтая вось, што перад iм, - сьцiпласьць у абдымках прыгажосьцi, - павярнулася бокам, правакацыйая iскра ў прамянiстых вачох, усьмiхнулася.
– Ну як, здала я акзамiн?
– Акзамiн?
– прысьвiснуў Алесь.
– У мяне атрымаеш найвышэйшую ацэнку.
Купальнiк з двух кавалкаў, ружовага колеру плястыковая шапачка на валосах таксама прыйшлiся Алесю да спадобы.
– Калi ласка, прашу, пачакай мяне. Я пайду купальнiк надзену.
Калi вярнуўся, дзяўчыны ня было. Заклапочаны, ён аглядаў пляжу. Нехта, хiхiкаючы, ззаду закрыў яму рукамi вочы.
– Адгадай хто!
Алесь крутануўся, каб яе злавiць, але дзяўчына хутка высьлiзнулася зь ягоных рук, бегла да возера.
– Лавi мяне!
Пакуль Алесь змог нагнаць, яна хутка прабегла плыткую ваду i дала нурца. Алесь даплыў да месца, дзе яна зьнiкла. Вада холадам трымала. Раптам дзяцюка нехта ўшчыкнуў за жывот. Алесь раптоўна нырнуў пад ваду. Яе ня было нiдзе. Калi ён выплыў, разглянуўся, Вера ўжо iшла па пляжу.
– Гэй там, разява!
– памахала яму рукой.
Алесь кiнуўся ёй наўздагон. Дзе яна гадавалася?
– Ого-го! Ты запраўды, як маланка. Дзе мне з табой справiцца!
– Можа ты ўжо састарэўся?
– кпiла Вера.
– Скажы мне, цi ты вырасла ў лесе, цi ў вадзе?
Ён лёг побач яе, падпёрся правай рукой, прыглядаўся ейнаму твару.
– Ведаеш, як тут цудоўна! Я ня люблю вялiкага шумнага гораду. Я вырасла ў абдымках цудоўнае, хоць часам i капрызнае прыроды. Не гавару пра тыя горы скалаў, але-ж там побач была чысьцюсенькая вадзiца вялiкага возера ды багатая флёрай i фаўнай, ледзь не бяскрайная пушча. Ох, як гэна ўсё мне падабалася! А ў адной сям'i жыла я ў глыбокiм лесе, побач цудоўнага возера i рэчкi зараз-жа за хатай. I ракун, i лось, i казулi былi мне сябрамi. Летам зьбiрала грыбы i ягады. Я нядоўга ў гэтым горадзе, што расьце, як звар'яваны, жыву, але мне ўжо тут - адчуваю гэта кажнай клеткай свайго цела, - занадта цесна. Нiколi не замянiла-б таго ды на гэта!
– Дык чаго прыехала ў Радфорд? Ты-ж хiба ня мусiла?
– Захацелася мне пабачыць вялiкi й гулкi сьвет, - хлусiла дзяўчына.
Што Алесь Якiмовiч сказаў-бы, калi-б ведаў праўду? Але гэты прыгожы хлапец нiяк не падыходзiў да таго тыпу нягоднiкаў страйкбрэйкараў, нацыстаў i ваенных злачынцаў, пра якiх гаварылi ў рабочым клюбе Максiма Горкага. Гэткiмi-ж ейныя клюбныя сябры i iнструктары малявалi амаль усiх пасьляваенных iмiгрантаў, што не вярнулiся ў Савецкi Саюз пасьля вайны, а апынулiся на гэтым беразе Атлянтычнага акiяну. Да Алеся хопiць часу прыглядзецца. Яна ўжо добра спанатрыла, што бос ёю зацiкаўлены. З часу, калi сьвяткавалi ягонае павышэньне, неяк адразу пайшло ўсё на добры лад. Магла чакаць. Першы ход ягоны.
– Ты, пэўне-ж, ня ведаеш краiны, зь якой я паходжу?
Дзяўчына заўважыла, што вочы ягоныя глядзелi дзесьцi ў нейкую далёкую, можа перапоўненую iмглою, адлегласьць, магчыма, што ў мiнуўшчыну.
– Я люблю прыроду, пераважна тую, якую пакiнуў удома. Там ёсьць i салавейка, i жаўранак, i бусел, i нават тая нягоднiца сарока-белабока, якiх тут няма. Гэта птушкi. А нашы гонi, а нашы пушчы! Белавеская, напрыклад. Некалi каралеўскiя i розныя кайзэраўскiя ды царскiя вяльможы ды розныя меншыя шышкi-магнаты з цэлай Эўропы прыяжджалi туды паляваць на нашых зуброў, дзiкоў ды ўсякую iншую дзiчыну. А людзi нашы! Добрыя, працавiтыя, сумленныя, у Бога веруючыя... Цi ты, Верачка любiш паэзiю?
– Так, люблю.
– Цi ты калi чула пра Максiма Багдановiча, беларускага паэта?
– Не, мяркую, што не.
– Выдатны пiсьменьнiк i паэт. Калi зацiкавiшся iм, некалi больш раскажу. Цяпер мне на памяць прыйшоў ягоны выдатны i надта вымоўны сымбалiчны твор у прозе. Называецца "Апокрыф". Моцна люблю гэты твор, бо ён, як нiякi iншы, найлепш выявiў душу Беларуса.
– Можаш расказаць мне пра яго?
– спыталася ў Алеся Вера.
– Аднойчы Iсус Хрыстос, наш Збаўца, зацiкавiўся як жыве ягоны народ i зыйшоў на зямлю, каб папахадзiць i паглядзець. I побач зь iм былi сьвяты Пётра i сьвяты Юр'я. I хадзiлi яны па ўсiх землях Беларусi, але людзi не спасьцерагалi iх. Хрыстос i сьвятыя бачылi вялiкую бяду, глум i цярпеньне. Але заўважылi, што гэтыя запрыгоненыя людзi ўсюды жылi зь песьнямi.