Мроi Багны
Шрифт:
– Ты бы ваенным?
– з цкавасцю спытала Нара.
– Ну, так. Бы калсьц.
– А, дык вось яно што...- прамовла дзячынка.
Ваенны, як жа, падума Ян. Страц зрок на эверонскх франтах. Тольк б яна не стала далей распытваць, а то прыйдзецца хлусць... На шчасце, дзячынка пытання больш не задавала.
Прыкладна праз гадзну на вулцы з'явлся пахавальныя драбы, запрэжаныя парай калматых яка. Драбы даверху был напонены целам памерлых, загорнутым саваны. Яка вё за аброць чалавек у лямцавым палто. Ягоны твар да самых вачэй бы заматаны шалкам, а на руках яго был працоныя пальчатк з грубага палатна. Услед за драбам шо коранер у зелянявым балахоне птушынай масцы. Ён нёс на плячы догую тычку, да якой
У гэты дзень срэбраных манет больш не падавал - тольк медныя. А нейкая чуллвая жанчына замест грошай працягнула дзячынцы кавалак прага, начыненага шпнатам мяккм белым сырам. Нара разламала яго надвое палову аддала Яну.
– Я нават смаку не адчула, - сказала Нара, праглынушы сваю долю.
– Тольк яшчэ галадней зраблася.
Пачынала шарэць. Нара жо не адчувала н холаду, н голаду, але адну тольк аспаласць. Дзячынка сядзела, прыхнушыся да Яна захуташыся яго футравую куртку. х дыханне ператваралася пару асядала намараззю на х валасах. У нейкм здранцвенн Нара глядзела, як адзн з мнако раптам пахснуся хапся за лхтарны слуп. Яго пачало вантаваць. Потым ён у курчах павался на маставую. Нхто не асмелся наблзцца да яго, каб дапамагчы. Нарэшце ён зацх. Праз некаторы час да знежывелага цела падышо коранер , падчапшы на крук, пацягну прэч.
Вулца амаль спусцела. У вокнах дамо адзн за адным загарался агн. Потым у снх прыцемках паказалася самотная постаць у чорным сурдуце з медным гузкам смешнай круглай шапачцы з брыльком. Чалавек нёс на плячы невялкую лесвчку, а руцэ трыма запаленую лямпу. Лхтаршчык, здагадалася Нара. Дзячынка з цкавасцю назрала, як ён няспешна абыходзць вулцу, ад аднаго лхтарнага слупа да другога, след за м у сцюдзёнай мгле выцягваецца ланцужок жывых агеньчыка. А ён жа зусм не абавязаны гэтага рабць, думала Нара. Вось цяпер, падчас каранцну. Мог бы дома сядзець, як усе астатня. А ён запальвае лхтары, як быццам нчога не здарылася. Напэна, гэта асаблва важна цяпер - запальваць лхтары. Таму што, кал горад пагрузцца цемру, зробцца зусм ужо сумна...
Жабрак, як прас мласцну на супрацьлеглым баку вулцы, падняся на ног прыняся збраць свой няхтры скарб - выцерты клмок, на якм ён сядзе, драляны палукашак, у як ён збра манеты. Потым ён, кульгаючы, падышо да дзячынк Яна.
– Першы раз тут?
– спыта ён надтрэснутым голасам.
– дзце жо. Сёння падаваць больш не будуць.
– Паслухайце, добры чалавек, - сказа Ян. Голас ягоны гуча невыразна - ад холаду вусны знямел здавалася, нават язык да паднябення прымёрз.
– А скажыце, дзе тут можна паесц?
Вандронк
– Йорхас. Чуеш, Йорхас?
– Чаго?
– Ведаеш, я дано хаце спытаць...
– Ну?
Памва-Хлуск абтрос кален ад крошак прызняшыся з задняга сядзення, абапёрся аб крэсла шафёра, у якм сядзе Вэл Йорхас. Правая рука рамейца ляжала на стырне, далонь левай ён прыцска да скрон. Матор бы выключаны, але печка працавала, у салоне было горача, як у лазн, мабыць, ад спёк духаты галава яго разбольвалася сё мацней. Скрывшыся, ён зрну на сваё адлюстраванне ветравым шкле - бледная, змардаваная фзяномя са шматдзённым шчацннем. У машыне было цёмна - лямпа нутранага асвятлення не працавала, тольк перад крэслам шафёра цьмяна мгцела панэль кравання, гэтым няпэным святле фзяномя здавалася зялёнай, як у хадзячага мерцвяка з мясцовых легенд. Ачмурэць. Такога адхадняку з м яшчэ не здарался. Два дн ж прайшло, павнна жо адпусцць. Чортава зелле ...
– Слухай, Йорхас, вось людз кажуць, - сказа Памва, пражавашы кавалак.
– Людз кажуць, быццам у Царгорадзе, на самай галонай
Рамеец змгну. Потым, азрнушыся, паглядзе на рудавалосага семгальца, як, усмхаючыся, навса у яго над плячом, як малады цканы гуль над нацом.
– Што яшчэ за трызненне? Няма там някх ланцуго, - сказа рамеец хрыплым голасам.
– А-а-а...я так дума, - расчаравана працягну Памва-Хлуск зно адкнуся на задняе сядзенне.
– Гэта сё, што ты хаце спытаць?
– пацкався Вэл Йорхас.
Семгалец паматля галавой.
– Не сё. Кольк трэба заплацць дзяжурнаму, каб ён прапусц мяне за шлагбам?
– Многа, Памва. Такх грошай у мяне зараз няма. Дый у любым выпадку цывльных яны не прапусцяць.
Грошай сапрады заставалася абрэз. Напярэдадн, уцякаючы з Асменя, ён рвану напрост у Разлог, у мястэчка Зацемь, што пад Вльскам. Там асабняку за высачэзнай каменнай сцяной жы Мрка Шэлег. Сябар не сябар, але, ва сякм выпадку, чалавек, якому можна давяраць. У Зацемь уцякач прыбы перад свтаннем. Мрка яшчэ дрых, але даведашыся пра взцёра, тут жа падняся з ложка. Гаспадар асабняка - панаваты, дабрадушны на выгляд мужчына сярэднх гадо з жытнм вусам вачыма валошкавага колеру - выйша у гасцёню, апрануты падшываны халат хатня туфл. Вэл Йорхас з ходу шпурну на стол пачак асгнацый , трох блытаючыся, абмалява стуацыю. Мрка Шэлег выслуха яго вельм важлва. Потым, падняшы руку з адагнутым казальным сярэднм пальцам, коратка прамов:
– Два дн.
Зразумела, што на гэтыя два дн цекачу лепш залегчы на дно. Мрка нават прапанава перакантавацца ягоным асабняку - сюды дакладна нхто не сунецца з праверкам. Вэл Йорхас задумася. Прапанова была слушнай. Ужо хто-хто, а Мрка Шэлег яго не здасць. На Мрку яго такя кампраматы, што мама не гаруй. Здасць Йорхаса - пойдуць па этапе абодва, Мрка гэта цудона разумее.
У Зацем, аднак, ён не застася. Паеха у Лемар, убайдосшы весь дзень на дарогу. Дабрася кружным шляхам, аб'язджаючы пасты жандара. Спынся ён тольк раз ля прыдарожнай крамк, каб закупцца правзяй - праснакам, хлебам, вэнджанай рыбай вяленай садавнай. Да Лемара ён дабрася жо прыцемках. Лту малога ён знайшо каля ахонай зоны. Яны стаял ля загароды - разгубленыя, сснелыя ад холаду стомленасц. не ешы жо каторы дзень. Свае внток яны прыхавал яры за пару мль адсюль, а нашык з крыжам-васьмрогам прадбачлва знял. Цяпер нхто бы не гледзе у х двух пастанца. Звычайныя валацуг, што натопам цягаюцца па дарогах мперы... Усё, што ён мог для х зрабць, гэта адвесц х да машыны даць м паесц, нарэшце. Потым Лта пайшла да лагера гандляро, купць брыкетнага чаю. Да х ужо выстралася велзарная чарга за гарачай гарбатай правянтам. Гандаль шо бойка. От жа, хтразроблены народзец. Такя ндзе не прападуць...
'Госпад Усявышн, што я наогул тут раблю?' - пытася ён у сябе. Ладна, два дн. Тольк два дн, ён вольны, як вецер. Мрка падрыхтуе дакументы - сё, бывай, мперыя. Спачатку на паветраным карабл да Нра, пасля на перакладных да Снары, гарадка на самай ускране мперы. А потым па рэйкавай дарозе - праз ксайлахскя стэпы - Тхаа-Зун, адну з кантынентальных дзяржа на паднёвым усходзе. Тхаа-Зун ён памята цьмяна. Быва ён там тольк адзн раз, у дзяцнстве. Бацька, зямля яму пухам, ездз туды па гандлёвых справах. Усё, што запомнлася яму тады, гэта квадратныя, абмазаныя белай глнай домк з пляскатым дахам, зараснк айвы рассохлая зямля з глыбокм расколнам, з якх час ад часу выпазал здаравенныя мядзведк дажынёю палокця. Тхаа-Зун. Трэ было матануць туды адразу пасля амнсты. Дурню ясна, што тут, мперы, яму нчога не свецць. Кайданнк...