Тры таварышы
Шрифт:
Яна глянула на мяне.
— А ты ўвогуле можаш пакахаць?
— Што ж, — сказаў я. — Пытанне якраз для вячэры. Яшчэ ёсць пытанні?
— Магчыма. Але дзе адказ на гэтае?
Я наліў сабе чарку рому.
— Будзь здарова, Пат. Магчыма, ты маеш рацыю. Магчыма, ніхто з нас не можа. Ну, так, як раней. Але мы кахаем не горш. Толькі інакш. Іншыя погляды на гэта.
Пастукалі ў дзверы. Увайшла фройляйн Мюлер. У руцэ ў яе быў маленькі графінчык, на дне якога пляскалася кропля нейкай вадкасці.
— Я прынесла вам рому.
— Дзякую, —
— О божа! — яна са страхам разглядала бутэлькі на стале. — Вы так шмат п'яце?
— Толькі для лячэння, — адказаў я мякка, пазбягаючы глядзець на Пат. — Прапісана лекарам. У мяне занадта сухая печань, фройляйн Мюлер. Але ці не зробіце нам ласку?
Я адкаркаваў бутэльку партвейну.
— За ваша здароўе! Каб ваш дом напоўніўся кліентамі.
— Вялікі дзякуй!
Яна ўздыхнула, зрабіла лёгкі паклон і прыклалася да чаркі, як птушачка.
— За добры адпачынак! — Потым яна з хітрынкай усміхнулася мне. — Моцны партвейн. І добры.
Ад здзіўлення, што яна так перамяніла тон, у мяне ледзь чарка не выпала з рук. Фройляйн Мюлер зачырванелася, вочы яе заіскрыліся. Яна пачала гаварыць пра ўсё ўсякае, што нас зусім не цікавіла. Пат з анёльскім цярпеннем трывала яе. Нарэшце фройляйн звярнулася да мяне:
— Значыць, у пана Кёстэра ўсё ў парадку?
Я кіўнуў галавой.
— Ён быў такі сціплы ў той час, — сказала яна. — Бывала, за дзень не вымавіць ніводнага слова. Ён і цяпер такі маўклівы?
— Цяпер ён час ад часу размаўляе.
— Ён прабыў тут амаль год. Заўсёды адзін…
— Так, — сказаў я. — У такіх выпадках заўсёды гаворыш менш.
Яна сур'ёзна кіўнула галавой і глянула на Пат.
— Вы, пэўна, замарыліся.
— Крыху, — сказала Пат.
— Вельмі, — дадаў я.
— Тады я пайду, — заявіла яна спуджана. — Дабранач! Спіце спакойна!
Яна няўпэўнена пайшла.
— Мне здаецца, ёй хацелася пабыць яшчэ, — сказаў я. — Дзіўна, што гэта з ёй, праўда?
— Беднае стварэнне, — пашкадавала Пат. — Кожны вечар, пэўна, сядзіць адна ў пакоі ў палоне турбот.
— Ну, так, сапраўды, — сказаў я. — Але мне здаецца, што ўвогуле я паводзіў сябе з ёй прыстойна.
— Так і было. — Яна пагладзіла мне руку. — Адчыні крышачку дзверы, Робі.
Я пайшоў і адчыніў дзверы. На дварэ праяснілася, палоска месячнага святла пралегла па сцяжынцы аж у дзверы. Здавалася, што сад толькі таго і чакаў, калі адчыняцца дзверы, — так настойліва сюды адразу ўварваўся водар кветак, салодкі пах жоўтафіёля, рэзеды і руж, запоўніўшы сабой пакой.
— Паглядзі, — сказаў я, паказваючы на двор. У яркім месячным святле ва ўсю даўжыню бачылася садовая дарожка. Кветкі, нахіліўшыся, стаялі абапал яе, лістота была серабрыстага колеру, а краскі, якія так страката свяціліся днём, пафарбаваныя ў мяккія пастэльныя таны, мігцелі цяпер загадкава-пяшчотна. Месяцава святло і ноч прыглушылі іх фарбы і сілу, затое іх пах стаў больш моцны і саладжавы, чым
Я глянуў на Пат. Яе галава з цёмнымі валасамі — кволая, маленькая, бездапаможная — ляжала на белай падушцы. У яе было мала сілы, але была тайна кволасці, тайна кветак у змроку, у плывучым святле месяца.
Яна крыху прыўзнялася.
— Я сапраўды вельмі замарылася, Робі. Гэта кепска?
Я прысеў да яе на ложак.
— Нічога. Ты выспішся.
— Але ж ты яшчэ не хочаш спаць.
— Я схаджу яшчэ на пляж.
Яна кіўнула галавой і легла. Я хвілінку пасядзеў яшчэ.
— Не зачыняй нанач дзверы, — сказала яна сонна. — Быццам спіш у садзе…
Яна пачала дыхаць слабей, і я ціха ўстаў і выйшаў у сад. Каля драўлянага плота я спыніўся і запаліў. Адсюль можна было зазіраць у пакой. На крэсле вісеў халат, наверх былі кінуты сукенка і штосьці з бялізны, на падлозе, каля крэсла, стаялі туфлі. Адзін перавярнуўся. У мяне было незвычайнае пачуццё, быццам я дома. Гледзячы на гэта ўсё, я думаў, што ёсць на свеце чалавек і што ён будзе, што варта зрабіць толькі некалькі крокаў, каб убачыць яго і быць з ім, сёння, заўтра і, магчыма, доўга-доўга…
«Магчыма, — падумаў я. — Магчыма… увесь час гэтае слова, без якога не абысціся! Упэўненасць, якой не хапала… упэўненасць, якой не хапала ўсяму і ўсім».
Я пайшоў да пляжа, да мора, насустрач ветру і прыглушанаму шуму, які накатваўся, як далёкая кананада.
XVI
Я сядзеў на пляжы і назіраў, як заходзіла сонца. Пат не пайшла са мной. Увесь дзень яна дрэнна сябе адчувала. Калі прыцямнела, я ўстаў. Трэба было ісці дадому. Тут я ўбачыў, што ад лесу бегла служанка. Яна махала рукой і нешта крычала. Я не разумеў. Усе гукі заглушаліся ветрам і морам. Я памахаў ёй, каб яна спынілася: я зараз падыду сам. Але яна ўсё бегла, падносячы рукі да твару.
— Пані… — зразумеў я. — Хутка…
Я пабег.
— Што здарылася?
Яна хапала паветра.
— Хутка— пані… няшчасце…
Я пабег па пясчанай сцежцы, праз лес, да дома. Драўляныя весніцы не адчыніліся, я пераскочыў праз верх, кінуўся ў пакой. Пат ляжала на ложку, на грудзях была кроў, рукавы закасаныя. Кроў цякла ў яе з рота. Каля яе стаяла фройляйн Мюлер. У руках у яе былі ручнікі і міска з вадой.
— Што здарылася? — выгукнуў я і адпіхнуў яе.
Яна нешта сказала.
— Прынясіце бінт! — крыкнуў я. — Дзе рана?
Яна пазірала на мяне, вусны ў яе дрыжалі.
— Няма раны.
Я зірнуў на яе.
— Кравацеча.
Я падскочыў да яе і забраў з рук міску з вадой.
— Прынясіце лёду, прынясіце хутчэй кавалак лёду.
Я намачыў ручнік і паклаў яго Пат на грудзі.
— У нас дома няма лёду, — сказала фройляйн Мюлер.
Я павярнуўся да яе. Яна адхіснулася.
— Богам прашу, прынясіце кавалак лёду, пашліце каго-небудзь у шынок і патэлефануйце лекару.